Zapis przebiegu konferencji wynikowej CMR (COMARCH) z 18 maja 2020 roku, w trakcie której przedstawiciel spółki zaprezentował wyniki finansowe wypracowane w 1 kw 2020 roku oraz przedstawił oczekiwania na kolejne miesiące.
W oddzielnym tekście, dostępnym dla abonentów BR Premium, prezentujemy zapis przebiegu sesji pytań i odpowiedzi z tego spotkania.
Dzień dobry, mamy godzinę dwunastą, więc będziemy rozpoczynać naszą konferencję. Bardzo proszę ponownie wszystkich uczestników o wyłączenie mikrofonów, żeby nie… jakość dźwięku była dla wszystkich dobra. Dobrze, widzę, że wszyscy uczestnicy podłączyli się już do wideokonferencji. Witam państwa serdecznie na konferencji w formie Webex’u poświęconej wynikom Grupy Comarch osiągniętym w pierwszym kwartale bieżącego roku. Kwartał dosyć nietypowy, wiadomo, ze względu na epidemię, która nam tutaj panuje. Postaram się wszystkie te aspekty, które są istotne dla zrozumienia działalności Grupy Comarch w pierwszym kwartale, przedstawić w trakcie prezentacji, a potem, po zakończeniu prezentacji, będziemy mogli sobie porozmawiać w formie czatu.
Jeśli ktoś z państwa będzie miał pytania, proszę je zadawać w formie czatu, postaramy się odpowiedzieć na nie od razu tutaj na wizji albo potem, w ramach korespondencji mailowej. Proszę o chwilę cierpliwości, udostępnię prezentację. W trakcie prezentacji omówimy podstawowe wielkości finansowe, które Grupa Comarch wykazywała w swoim sprawozdaniu finansowym opublikowanym w piątek. Przede wszystkim omówimy to, co stało się w biznesie naszym, o przychodach ze sprzedaży, jakie były trendy w pierwszym kwartale, potem omówię, jak przełożyło się to na wyniki finansowe w tym okresie, no i istotne informacje oczywiście o przepływach pieniężnych – pierwszy kwartał zawsze jest interesujący pod tym względem – kilka słów na temat wielkości zatrudnienia, polityki personalnej Comarchu w tym czasie, a także o inwestycjach, jakie Grupa Comarch prowadziła i prowadzi nadal, kilka słów podsumowania sytuacji w pierwszym kwartale i opowiem też o wpływie bieżącej sytuacji związanej z epidemią na działalność Comarchu już w drugim kwartale i nasze poglądy na temat możliwego rozwoju sytuacji w kolejnych okresach.
A zaczniemy od przychodów ze sprzedaży. Przychody ze sprzedaży w pierwszym kwartale wzrosły w sposób znaczący, jak państwo widzicie na załączonym wykresie. Wzrost wyniósł prawie 40 milionów złotych, to jest ponad 11%, przy czym ważna informacja – część tego wzrostu to jest pochodna dużej zmienności kursu walut, jaka miała miejsce w marcu, pod koniec marca. W związku z wybuchem epidemii COVID-19 kursy walut osłabiły się, w szczególności złotówka osłabiła się do wielu innych walut obcych, to wygenerowało, tak jak zazwyczaj, duże przy… takie dodatnie różnice kursowe należności.
Można powiedzieć, połowa tego wzrostu przychodów ze sprzedaży w pierwszym kwartale była efektem wzrostu kursu walut pod koniec marca i wyceny bilansowej należności, które Grupa Comarch posiadała, natomiast druga część, druga połowa to był efekt przyrostu naszego biznesu, który w pierwszym kwartale można było zaobserwować. Styczeń, luty były udane, marzec trochę już mniej, tutaj w drugiej połowie marca były odczuwalne pewne efekty związane właśnie z epidemią, z ograniczeniami w działalności gospodarczej zarówno Comarchu, jak i przede wszystkim niektórych naszych klientów.
Wzrost przychodów znaczny, 40 milionów, ponad 11%. Skąd te przychody pochodzą, pokazuje kolejny slajd. Jak widzimy, były obszary, w których Grupa Comarch odnotowała wzrost przychodów ze sprzedaży, były też takie obszary, gdzie ten biznes był słabszy niż w pierwszym kwartale roku ubiegłego.
Ja zacznę od tych obszarów, które… w których biznes rozwijał się dobrze, to przede wszystkim nasze 2 takie sztandarowe segmenty biznesowe, czyli ta sprzedaż do klientów sektora telekomunikacyjnego, media, IT, tutaj mieliśmy dosyć spore wzrosty, 100 milionów złotych przychodów ze sprzedaży, dobry kwartał pod tym względem, no i duża dynamika w sektorze finanse i bankowość. W obu tych przypadkach ta dynamika pochodziła z zagranicy, głównie to były kraje europejskie, ale też azjatyckie, tam na pewno to są takie obszary, gdzie… w których Grupa Comarch w pierwszym kwartale, ale też w kolejnych kwartałach upatruje swoich szans biznesowych. Na pewno mniejszym powodzeniem cieszyły się nasze rozwiązania na rynku chociażby Ameryki Południowej w tym okresie, ale Azja i Europa tą sprzedaż dosyć dobrze ciągnęły. Handel i usługi – tutaj stabilizacja, podobna sprzedaż jak w roku poprzednim, natomiast wzrosła sprzedaż do klientów sektora przemysłowego, tutaj sprzedajemy podobne produkty, tak jak w przypadku klientów handlowo-usługowych, czyli głównie systemy lojalnościowe czy systemy do elektronicznej wymiany dokumentów, to się cieszyło dużym powodzeniem w pierwszym kwartale.
Przyrost wystąpił też w przypadku sprzedaży rozwiązań ERP na rynku niemiecko… w krajach niemieckojęzycznych, czyli Niemcy, Austria, Szwajcaria. Tutaj oczywiście część z tego wzrostu była związana z osłabieniem się złotówki w marcu, ale większość jednak to był efekt wzmożonego popytu na rozwiązania w tym zakresie, jakie klienci na początku roku nam zgłosili. W przypadku systemu ERP w Polsce, tutaj mamy [00:04:52], niewielki wzrost wystąpił po wielu kwartałach dynamiki, tutaj sytuacja, ten wzrost był mniejszy niż zazwyczaj i można powiedzieć, że pod koniec marca już pewne efekty tego spowolnienia związanego z epidemią można było zaobserwować.
Sektor publiczny – tu mamy większy spadek. W tym wypadku przyczyną tego spadku jest brak dostaw oprogramowania obcego, w pierwszym kwartale 2019 roku dostarczyliśmy oprogramowanie o większej wartości do klienta z sektora publicznego, w pierwszym kwartale bieżącego roku takich dostaw nie było, w związku z tym te przychody zmalały, zarówno w sektorze publicznym, jak i potem zobaczymy też na rynku krajowym.
W przypadku przychodów z usług medycznych czy też z działalności pozostałej, tutaj bez większych zmian, sytuacja podobna jak w pierwszym kwartale roku 2019.
Dosyć zauważalne zmiany widzimy w strukturze przychodów według rodzaju. Widzimy, że duży przyrost wystąpił w przypadku sprzedaży usług Comarchu, on był spory, jeśli chodzi o taki wzrost nominalny, ponad 50 milionów złotych, ale też zmalałych przychody z niektórych innych obszarów naszej działalności, w szczególności wspomniany wcześniej software obcy, w tamtym roku było 5% naszej działalności, teraz tylko 1%. Ten wzrost przychodów to praktycznie w całości jest efekt wzrostu sprzedaży usług Comarchu. Oprogramowanie własne miało podobną wartość przychodów ze sprzedaży jak rok temu, ale ponieważ suma przychodów wzrosła, ten udział zmalał z 19,3% na 17,1. Pozostałe kategorie mają mniejsze znaczenie w przypadku działalności biznesowej Comarchu.
No i pochodną tych wszystkich zmian, które w biznesie obserwowaliśmy, jest oczywiście dosyć istotna zmiana struktury geograficznej przychodów. Jak państwo widzieli, przychody z sektora publicznego w Polsce zmalały, MSP było płasko, pozostałe sektory również tutaj nie miały jakiejś bardzo dużej sprzedaży, w związku z tym przychody ze sprzedaży krajowej spadły, udział sprzedaży w Polsce wyniósł około 36,7% w tym roku, rok temu to było ponad 43% i to, ten spadek był dosyć zauważalny, tak samo jak zauważalny był wzrost przychodów ze sprzedaży zagranicznej.
Tutaj widzimy, że rejon niemieckojęzyczny mocno kontrybuował, tu nie tylko rozwiązania z zakresu ERP cieszyły się dużym zainteresowaniem, ale także pozostałe rozwiązania Grupy Comarch, telekomunikacja, przemysł, to są takie sektory, które dosyć dobrze sobie radziły w tym kwartale, no i pozostałe kraje europejskie… pozostałe kraje, przepraszam, pozostałe kraje Europy Zachodniej, ale też Azja. Tutaj również widzimy sporą dynamikę, rynki się nadal rozwijają mimo różnych perturbacji, jakie w ostatnim czasie mogliśmy obserwować w gospodarce światowej. Jak te zmiany w biznesie, te osiągnięcia biznesowe przekładają się na wyniki finansowe, pokaże nam kolejny slajd.
Tu są liczby same, czyli, jak już widzieliśmy wcześniej, przychody ze sprzedaży wzrosły w sposób istotny o prawie 40 milionów złotych, wynik operacyjny to jest wartość prawie 45 milionów złotych, to jest więcej niż w zeszłym roku, w zeszłym roku mieliśmy 21 milionów złotych zysku po pierwszym kwartale, wynik netto 14 milionów, w zeszłym roku mieliśmy 7 milionów.
Widzimy, że jest spora różnica między wynikiem operacyjnym a wynikiem netto, o tym za chwilę opowiem dokładniej, natomiast no trzeba mieć w pamięci, że te… ta zmienność kursu walut, jakie… jaką obserwowaliśmy w roku… jaką obserwowaliśmy w marcu, miała duży wpływ na sprawozdanie Comarchu, jeszcze większe niż zazwyczaj w takiej sytuacji. Mieliśmy tutaj do czynienia z sytuacją, kiedy zmieniały się kursy praktycznie wszystkich walut w stosunku do innych walut, mówię tu o rynkach wschodzących, Ameryka Południowa, ale też kraje środkowoeuropejskie, te zmiany były dosyć duże i poza standardową wyceną bilansową należności czy instrumentów finansowych doszły nam też spore na przykład różnice kursowe od zobowiązań. Zazwyczaj nie są one tak dużej wartości, ale jest to związane z rozliczeniami między spółkami Grupy Kapitałowej Comarch, one są wyrażone w różnych lokalnych walutach, w szczególności w Ameryce Południowej te wpływy były dosyć spore na poziomie skonsolidowanym, te różnice się nie wyłączają, w związku z tym spowodowały taką dużą wartość.
Wycena bilansowa, jak już… należności, jak już wspomniałem wcześniej, to ponad 18 milionów złotych. Ta wartość została uwzględniona w przychodach ze sprzedaży Comarchu i też w wyniku operacyjnym. W wyniku operacyjnym została również uwzględniona wycena bilansowa zobowiązań, było pomniejszenie o 15 milionów, prawie 16 milionów złotych. Można powiedzieć, że ten wpływ na wynik operacyjny nie był aż taki silny, natomiast na poziomie działalności finansowej mamy tutaj ponad 21 milionów złotych ujemnej wyceny instrumentów finansowych.
Jak państwo zapewne wiecie, Grupa Comarch posiada instrumenty pochodne typu forward, które zabezpieczają nam przyszłe przychody z kontraktów realizowanych, które są denominowane w walucie euro czy dolary, a także mamy zobowiązania kredytowe wyrażone w euro, w związku z tym przy takich gwałtownych ruchach na rynku walutowym ta wycena się zmienia w jedną lub w drugą stronę. W tym przypadku, oczywiście w przypadku osłabienia się złotego ta wycena była ujemna i wyniosła ponad -21 milionów złotych, to miało wpływ na poziom wyniku netto, jaki ostatecznie Grupa Comarch w tym okresie zaprezentowała.
Wynik operacyjny na tle poprzednich pierwszych kwartałów w latach począwszy od 2016 widać, że był dobry, istotnie większy niż ten, który był w zeszłym roku i dużo większy niż w latach poprzednich. Tutaj istotna informacja jest taka, że od 2017 roku mamy dane przekształcone od MSSF 15, wcześniej nie, ale mamy 4 lata już, od kiedy stosujemy te standardy rachunkowości, więc to nie wpływa na analizę. EBITDA, tutaj te zmiany również są widoczne, oczywiście ich zasięg jest mniejszy.
Comarch w pierwszym kwartale w każdym z poprzednich pięciu lat generował dodatnią gotówkę, w mniejszym lub większym stopniu. Teraz widać, że ta generacja była większa niż rok wcześniej, no i większa też niż w latach poprzednich.
Tutaj istotna informacja, za rok 2019 i 2020 uwzględniamy dodatkową amortyzację wynikającą z zastosowania standardu MSSF 16, we wcześniejszych latach ta amortyzacja nie jest uwzględniona. To jest około 4-5 milionów złotych kwartalnie, więc ma również istotny wpływ na poziom tej wielkości ekonomicznej, którą Grupa Comarch prezentuje.
Wynik netto, tutaj, myślę, zaskoczenia nie ma, on był oczywiście wyższy niż rok wcześniej, przy czym ta różnica nie była aż tak duża jak na poziomie operacyjnym. Spory wpływ miały tutaj te wahania związane z kursami walut, podobnie było też w latach 2017 czy 2018, ta zmienność też tam była duża i również była spowodowana zmiennością na rynkach walutowych [00:11:25].
Na tym wykresie mogą państwo zaobserwować, z czego biorą się te różnice między wynikiem operacyjnym a wynikiem netto. Praktycznie w każdym kwartale jakieś ciekawe wydarzenia tutaj można zobaczyć. W tym kwartale to jest tylko jedno, czyli wspomniane wcześniej zawirowania na rynku walutowym w marcu. Jak sobie przeanalizujemy te wartości na wykresie zaznaczonym kolorem zielonym, to są wartości za rok 2020, niebieski – rok 2019, to widzimy, że główną przyczyną tej różnicy między wynikiem operacyjnym a wynikiem netto jest wycena wartości instrumentów finansowych [00:12:02], które Grupa Comarch posiada, to, można powiedzieć, zmniejsza o połowę wynik operacyjny, pozostałe kategorie miały mniejszy wpływ na wynik netto. No głównym to był podatek dochodowy bieżący zapłacony w tych spółkach Grupy Comarch, które miały wynik dodatni w pierwszym kwartale. Pozostałe zjawiska, czyli na przykład wynik netto przypadający na akcjonariuszy mniejszościowych były pomijalne, które również nie miały dużego znaczenia. W zeszłym roku, w pierwszym kwartale podatek, można powiedzieć, był na poziomie zbliżonym jak w tym, natomiast nie było takich różnic kursowych jak w tym roku. W efekcie wynik netto Grupy Comarch – ponad 14 milionów złotych w porównaniu do 7 mln zł rok wcześniej.
Przepływy pieniężne. W pierwszym kwartale każdego roku przepływy pieniężne Comarchu, można powiedzieć, są dodatnie w mniejszym lub większym stopniu. To jest efekt tego, że zazwyczaj Grupa Comarch w czwartym kwartale ma duże przychody ze sprzedaży, zwłaszcza w grudniu, no i one potem zamieniają się na gotówkę w przeciągu kolejnego kwartału i zazwyczaj na koniec pierwszego kwartału mamy najwyższy w trakcie roku stan środków pieniężnych. Nie inaczej było też w tym roku, tutaj żadnych niespodzianek, myślę, nie ma.
Ta działalność nasza podstawowa była rentowna, widać to w pozycji zysk netto i korekty. Powiększamy to o wartość kosztów niepieniężnych, czyli właśnie o amortyzację, ponad 20 milionów złotych, i zmiany w kapitale obrotowym również zwiększały stan gotówki w Comarchu, to jest właśnie wspomniana wcześniej… wspomniany wcześniej spływ należności, które powstały w okresach wcześniejszych, zwłaszcza w czwartym kwartale roku poprzedniego.
Grupa Comarch otrzymała też zwrot pożyczek spoza Grupy, to też powiększyło stan środków pieniężnych. I na ten stan środków pieniężnych… dzięki temu wysokiemu stanowi środków pieniężnych mogliśmy bezproblemowo regulować nasze bieżące zobowiązania.
Inwestycje w nieruchomości pochłonęły niecałe 3 miliony złotych, to wartość stosunkowo niewielka, głównie to była inwestycja w Centrum Treningowe Cracovii, która jest cały czas realizowana. Zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych to jest zakup standardowego sprzętu komputerowego i oprogramowania obcego, które jest niezbędne do bieżącej działalności Grupy Comarch, nie było tutaj istotnych różnic w porównaniu do poprzednich kwartałów.
Spłata kredytów i pożyczek to jest standardowy… standardowa wartość, jaką każdego roku, każdego kwartału wykazujemy, nie ma tu również nic nietypowego. Płatności zobowiązań z tytułu leasingu według MSSF 16 to te wartości zawsze były w Comarchu, zawsze występowały w Comarchu, przy czym były w innej pozycji prezentowane, teraz w wyniku zastosowania MSSF 16 wykazujemy je tutaj, to jest po prostu, można powiedzieć, jakieś małe płatności czynszu za biura Comarch czy też rat leasingowych, jakie Comarch płaci.
Podatek dochodowy zapłacony w tym okresie – ponad 6 i pół miliona złotych, w efekcie zmiana stanu gotówki była dodatnia, czyli poziom gotówki wzrósł o ponad 70 milionów złotych, tak jak zazwyczaj właśnie w pierwszym kwartale każdego roku. Ten stan wzbił się do… chwilowo do 400 milionów złotych.
Tu mamy zatrudnienie, tutaj niewielkie zmiany. Jak państwo zapewne wiecie, Grupa Comarch zazwyczaj w trzecim kwartale ma duże zmiany w wielkości zatrudnienia. To jest efekt realizacji staży studenckich letnich, a pierwszy kwartał bez większych zmian. Można powiedzieć, że utrzymaliśmy tu wartość zatru… wielkość zatrudnienia, która była też na koniec roku, zmiana wyniosła 24 osoby.
Natomiast oczywiście wzrost kosztów wyższy, czyli mimo to, że Grupa Comarch nie zwiększyła zatrudnienia, to cały czas występuje wzrost kosztów osobowych. To jest tendencja, którą od wielu lat obserwujemy na rynku informatycznym. Pierwszy kwartał nie odbiegał od okresów poprzednich, ten wzrost wyniósł 7, ponad 7%, licząc kwartał cały pierwszy 2020 do kwartału pierwszego roku 2019.
Grupa Comarch w pierwszym kwartale bieżącego roku kontynuowała swoje inwestycje. To były przede wszystkim inwestycje w rozwój produktów informatycznych w różnych obszarach. Taką, myślę, najbardziej intensywną inwestycją wykonywaną w ostatnich okresach to była inwestycja w nasze rozwiązania w zakresie chmurowym. W tym roku zadebiutowały na rynku nowe rozwiązania Comarchu z tego zakresu, Comarch Infraspace Cloud, taka jest nazwa handlowa. Polecam państwu zapoznanie się z tymi rozwiązaniami, zwłaszcza w obecnych czasach, wydaje się, one dobrze odpowiadają na potrzeby rynku. Na pewno będziemy intensywnie promować to rozwiązanie i będziemy starali się uczynić je jednym z takich obszarów, które są lokomotywą rozwoju i sprzedaży Comarchu. Mamy nadzieję, że w kolejnych okresach będziemy mogli ciekawe wzrosty tutaj wykazać.
Na pewno interesującą informacją jest akwizycja, jaką Grupa Comarch sfinalizowała w kwietniu. To już było po pierwszym kwartale, ale całość prac została wykonana jeszcze w pierwszym kwartale. Grupa Comarch sfinalizowała akwizycję francuskiej firmy informatycznej, która działa w obszarze e-Zdrowia. Wartość tej akwizycji to ponad 2 miliony euro. Ta firma 2CSI zajmuje się wytwarzaniem, dostawą, dostarczaniem rozwiązań informatycznych, oprogramowania do podmiotów z obszaru medycznego we Francji. Dzięki tej akwizycji Grupa Comarch będzie mogła dystrybuować swoje innowacyjne rozwiązania dla sektora zdrowotnego, tak jak na przykład rozwiązania telemedyczne, które są obecnie bardzo na czasie, na rynku francuskim, który się wydaje być bardziej zaawansowany na tle innych krajów europejskich w tym zakresie.
Cały czas kontynuujemy również prace przygotowawcze związane z inwestycją Comarch Data Center w Stanach Zjednoczonych. Te prace cały czas trwają, mamy… jesteśmy w fazie dogłębnej analizy nieruchomości, która być może będzie przeznaczona na Comarch Data Center w Stanach Zjednoczonych, a myślę, że pod koniec drugiego kwartału czy też na początku kwartału trzeciego będziemy wiedzieć, czy będziemy w stanie wykonać w tym miejscu taką inwestycję, jaką zamierzaliśmy i no ciąg dalszy nastąpi, mam nadzieję, w tym okresie.
Grupa Comarch kontynuuje też inwestycję w Centrum Treningowe Cracovii, tak jak już było to wspomniane wcześniej przy okazji omawiania przepływów pieniężnych. Ta inwestycja potrwa do mniej więcej trzeciego, czwartego kwartału roku bieżącego.
Podsumowując pierwszy kwartał bieżącego roku, to główna informacja jest taka, że wpływ epidemii na działalność i wyniki Comarchu był ograniczony do dwóch ostatnich tygodni marca. Więc w wynikach czy przychodach, czy wynikach finansowych za cały kwartał nie ma to wielkiego… nie jest to bardzo odzwierciedlone. Styczeń, luty były lepsze niż w poprzednim roku, więc nawet nieco słabszy marzec nie spowodował, że tego wzrostu nie mogliśmy osiągnąć. Przychody ze sprzedaży wzrosły o prawie 40 milionów złotych, to jest ponad 11%, ale musimy mieć w pamięci, że znaczna część z tego wzrostu to był efekt przeliczenia należności, różnic kursowych, które wystąpiły w tym okresie. Przychody rosły szybciej niż koszty działalności. Jak państwo pamiętacie, wzrost kosztów osobowych wyniósł ponad 7%, przychody ponad 11%. I nawet uwzględniając także, że tutaj mieliśmy część związaną… tego wzrostu związaną z różnicami kursowymi, to i tak pozwoliło zwiększyć znacznie rentowność Grupy Comarch.
Ta działalność nasza poprawiała rentowność głównie dzięki sprzedaży zagranicznej, zwłaszcza w obszarze firm telekomunikacyjnych, przemysłowych czy też instytucji finansowych, tam był ten motor rozwoju Comarchu. Sądzimy, że w kolejnych kwartałach również ta sytuacja może być podobna, sądzimy, że zwłaszcza w obszarze telekomunikacyjnym możemy spore… sporo osiągnąć jeszcze biznesowo, nawet w tej sytuacji. Przychody ze sprzedaży krajowej spadły o 7 milionów, ponad 7 milionów złotych, czyli około 5%. Tutaj mieliśmy spadek głównie zrealizowany w obszarze sektora publicznego, tam dostarczyliśmy mniej oprogramowania obcego niż w roku poprzednim, w pierwszym kwartale. No i oczywiście po raz kolejny podkreślam, że na te wyniki, które Comarch zaprezentował, duży wpływ miały kursy walut, trzeba to mieć w pamięci, jeśli będziemy kiedyś analizować wyniki tego kwartału, który się właśnie zakończył.
Na koniec chciałem jeszcze podsumować w kilku słowach, jaki wpływ epidemia ma na działalność Comarch. Firmy informatyczne oczywiście nie należą do przedsiębiorstw czy do branż, do branży, która jest narażona najbardziej na bezpośredni wpływ tej epidemii, ale pośrednio jak najbardziej te wpływy odczuwamy. Kluczowy dla oceny tego wpływu na działalno… epidemii na działalność będzie tu kwartał, który właśnie trwa. Jeden miesiąc za nami, kwiecień, widzimy, że pewne spowolnienie w fakturowaniu czy też w pozyskiwaniu nowych kontraktów, które będą stanowiły o przychodach Comarchu w przyszłości, no to spowolnienie wystąpiło, tak? Widzimy, że było sporo zjawisk, które utrudniały zarówno prowadzenie bieżących tutaj projektów, jak i też pozyskiwanie nowych projektów. Dużo zmian organizacyjnych zarówno po stronie Comarchu, jak i po stronie klientów występowało, firmy też wstrzymują się z podejmowaniem decyzji o jakichś większych inwestycjach do czasu wyjaśnienia się sytuacji. To wszystko było w kwietniu odczuwalne, może nie bardzo mocno, ale na tle pierwszego kwartału czy dynamiki też w poprzednich kwartałach,. No to widzieliśmy, że jakiś ten wpływ jednak jest zauważalny. Zwłaszcza występuje on w niektórych branżach, które są mocno dotknięte ograniczeniami związanymi z epidemią, wiadomo, linie lotnicze, biura podróży czy handel detaliczny niespożywczy. No to te branże bardzo szybko i silnie odczuły ograniczenia, które były nakładane przez rządy nie tylko w Polsce, ale też w innych krajach na całym świecie. No i ten popyt generowany przez te… przez to grono klientów, przez te branże jest oczywiście odczuwalnie niższy, niż to było wcześniej.
Na pewno w przypadku niektórych klientów, którzy szczególnie mocno ucierpieli w wyniku tych wszystkich środków zapobiegawczych, mogą wystąpić problemy z uzyskaniem spłat należności. Grupa Comarch dokonywała przeglądu tych należności jeszcze w sprawozdaniu za dwa tysiące… rok 2019. Część z tych problemów uwzględniliśmy, także nie było już potrzeby dużego uwzględniania ich w pierwszym kwartale.
Pozytywną na pewną informacją jest fakt, że niektóre z produktów czy rozwiązań, które Grupa Comarch ma w swojej ofercie, cieszyły się znacznie większym zainteresowaniem. Na pewno nikt się nie zdziwi, że jest to na przykład telemedycyna, czyli wszystkie rozwiązania, które pozwalają przeprowadzać procedury medyczne za pomocą narzędzi zdalnej komunikacji, no cieszą się teraz bardzo dużym zainteresowaniem. Staramy się odpowiadać na to zainteresowanie. Nawet, jeśli to nie przełoży się na [00:23:08] wzrosty przychodów ze sprzedaży w najbliższych okresach, to na pewno zmieniała się mentalność czy też postrzeganie tych rozwiązań na rynku i sądzimy, że to będzie miało istotny wpływ na jego rozwój w dalszej przyszłości, już w okresie po epidemii.
Telekomunikacja, wiadomo, infrastruktura telekomunikacyjna jest kluczowa obecnie dla funkcjonowania gospodarki i tutaj nie sądzimy, żeby jakieś większe spowolnienie mogło wystąpić. Comarch oczywiście ma szerokie portfolio rozwiązań dla tego sektora i uczestniczy w rozwoju tej infrastruktury.
Wszystkie rozwiązania oparte o chmurę czy też pozwalające zastąpić pewne procesy fizyczne procesami wirtualnymi, tak jak na przykład e-invoicing, czyli faktury elektroniczne, to wszystko oczywiście cieszy się dużym zainteresowaniem ze względu na okoliczności, które wystąpiły w ostatnich 2 miesiącach.
Chcę podkreślić, że działalność Grupy Comarch jest bardzo dobrze zdywersyfikowana, jak państwo widzieliście też na poprzednich slajdach. Działamy na całym świecie, mamy ofertę dla bardzo wielu różnych branż, które są w większym lub mniejszym stopniu odporne na tego typu wstrząsy. Mamy też rozproszenie geograficzne, czyli prowadzimy działalność na różnych kontynentach, które… wszystkie kontynenty w zasadzie zostały dotknięte skutkami epidemii w mniejszym lub większym stopniu, ale czas tego, tych zjawisk był różny. Można powiedzieć, że w Azji już sytuacja do względnej normy wróciła i tam ta działalność biznesowa rozwija się bez większych przeszkód, natomiast oczywiście Ameryka, zwłaszcza Ameryka Północna, obecnie jest dotknięta znacznie bardziej i to czuć. Tym niemniej ta dywersyfikacja, plus oczywiście dobre zasoby, bardzo dobre zasoby finansowe wypracowane w poprzednich okresach pozwalają na względnie stabilne zarządzanie Comarchem i perspektywami rozwoju firmy.
No i oczywiście dostosowaliśmy się do wymogów chwili, czyli bardzo znaczącej, rewolucyjnej zmianie uległa organizacja pracy. Podróże służbowe, które w Comarchu były masowe, zwłaszcza zagraniczne, praktycznie zamarły, a większość wdrożeń czy też pozyskiwania nowych kontraktów prowadzimy za pomocą zdalnych metod komunikacji. To działa, klienci również musieli się do tego przystosować. Pewne opóźnienia czasowe czy zamieszanie w związku z tym było nieuniknione, ale to wszystko już za nami, prowadzimy tą działalność w tej formie bez większych przeszkód.
Wdrażamy oczywiście też wszystkie rozwiązania zalecane przez służby sanitarne, związane z epidemią, no i liczymy na to, że w miarę szybkim tempie będziemy mogli wrócić do normalnej działalności, zarówno my, jak i nasi klienci.
To wszystko, co chciałem państwu przekazać. Jeszcze kurs akcji, tutaj jedna informacja, tu wiadomo, że w marcu było tąpnięcie na rynku kapitałowym, wszystkie przedsiębiorstwa w zasadzie były dotknięte tym zjawiskiem, mieliśmy duży spadek kursu akcji, do około 150 złotych w porównaniu… to było sporo w porównaniu do sytuacji z początku roku. Ale potem w trakcie miesiąca kurs akcji się odbił i w zasadzie można powiedzieć, że po koniec marca mieliśmy podobny kurs akcji jak na początku roku, czyli wielkiej zmiany dla Grupy Comarch to tutaj nie było.
Z moje strony to tyle, dziękuję państwu za uwagę. Przełączę się teraz w tryb korespondencji, w tryb czatu, jeśli państwo macie jakieś pytania, to proszę o ich zadawanie, postaram się w miarę możliwości odpowiedzieć na nie.
Zapis przebiegu sesji pytań i odpowiedzi prezentujemy w oddzielnym tekście, dostępnym dla abonentów BR Premium.
