Wybrane wyniki finansowe Votum za I pół'23 wraz z komentarzem zarządu

Wybrane dane finansowe Grupy Kapitałowa VOT (VOTUM) za I połowę 2023 r.:

Komentarz zarządu VOT (VOTUM):

Przychody

Przychody Grupy Kapitałowej w bieżącym roku zwiększyły się o 27% w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego. Wpływ na wzrost przychodów w stosunku do I półrocza 2022 r. miał segment dochodzenia roszczeń z tytułu umów bankowych.  Segment ten wygenerował w okresie od 01.01.2023 do 30.06.2023r. przychody stanowiące 74% ogółu przychodów osiągniętych w Grupie Kapitałowej. 
W segmencie dochodzenia roszczeń z tytułu umów bankowych przychody ze sprzedaży w I półroczu 2023 wyniosły 124,9 mln PLN, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku wyniosły 90,1 mln PLN, co stanowi wzrost o blisko 39% r/r. 
Na wzrost zaprezentowanych przychodów w segmencie dochodzenia roszczeń z tytułu umów bankowych miał wpływ dynamiczny przyrost przychodów wynikających z opłat inicjacyjnych oraz przychodów związanych z success fee. W tej ostatniej części jest to wynikiem przyrostu liczby rozstrzygnięć pierwszoinstancyjnych, które zgodnie z MSSF 15 generują wynagrodzenia zaliczane do przychodów w proporcji wynikającej z poziomu utrzymania ich w drugiej instancji, jak również rosnący trend w zakresie liczby wydawanych wyroków prawomocnych, skutkujących rozliczeniem z Klientem. 
W segmencie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych przychody ze sprzedaży w I półroczu 2023 wyniosły 24,5 mln PLN, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku wyniosły 27,2 mln PLN, co stanowi spadek o blisko 10% r/r. Największy wpływ na ograniczenie przychodów miały skutki decyzji o zamknięciu linii biznesowej cesji wierzytelności szkód w pojazdach w roku 2020. Penetracja portfela roszczeń skutkuje ograniczenie miesięcznych przepływów pieniężnych, do których przypisane jest księgowanie przychodów. Przychody z tego tytułu uległy zmniejszeniu o 45% z 8,4 mln PLN w I półroczu 2022 do 5,8 mln PLN w bieżącym okresie. W zakresie dochodzenia roszczeń z tytułu szkód osobowych w długoterminowym wymiarze widoczna jest tendencja spadkowa, która jednak wyhamowuje. 
W segmencie usług rehabilitacyjnych przychody ze sprzedaży w I półroczu 2023 wyniosły 17,1 mln PLN, podczas gdy w analogicznym okresie ubiegłego roku wyniosły 12,9 mln PLN, co stanowi wzrost o 32% r/r. Głównym czynnikiem wzrostu przychodów była waloryzacja stawek, zarówno w części wynikającej z kontraktu z NFZ, jak i działalności komercyjnej, a także systematyczne poszerzanie bazy przychodowej w stacjonarnej części działalności (turnusy rehabilitacyjne). Emitent zakłada utrzymanie tej tendencji i wzrost jej dynamiki od początku 2025 roku w związku z planowanym oddaniem do użytku nowego skrzydła placówki rehabilitacyjnej w Krakowie. 

Wynik operacyjny 

Wynik operacyjny Grupy VOTUM za pierwsze półrocze 2023 r. wyniósł 71,0 mln PLN. Jest to wynik o 36% wyższy niż analogicznym okresie ubiegłego roku. Głównym czynnikiem wzrostu wyniku była większa dynamika wzrostu przychodów (%) niż kosztów, które wzrosły z 81,9 mln PLN do 105,2 mln PLN, tj. o 28%. Należy wskazać, że poprawie rentowności towarzyszyły również czynniki o charakterze jednorazowym, które miały wpływ na przychody operacyjne. 
W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku Grupa osiągnęła zysk na pozostałej działalności w wysokości 7,9 mln PLN, który wynikał przede wszystkim z odwrócenia odpisów aktualizujących aktywa z tytułu MSSF 15 w kwocie 7,9 mln PLN. 
W związku z przymusową restrukturyzacją Getin Noble Bank S.A w stosunku do rozpoznanych w poprzednich okresach aktywów z tyt. MSSF 15 w odniesieniu do umów z klientami, w których występowało roszczenie przeciwko Getin Noble Bank S.A., w trzecim kwartale 2022 r. Zarząd podjął decyzję o dokonaniu opisu w łącznej wysokości 12,6 mln PLN. Uwzględniając jednak kształtującą się praktykę, że wynagrodzenia należne z tytułu umów zawartych z klientami Getin Noble Bank S.A., są przez nich realizowane w sposób terminowy oraz nie obserwuje się w tym zakresie istotnych opóźnień, Zarząd jednostki dominującej podjął decyzję o odwróceniu odpisu w części dotyczącej wynagrodzenia success fee. 

Wynik netto Grupy Kapitałowej

Wynik finansowy netto GK VTUM za półrocze 2023 wyniósł 60,7 mln PLN, w stosunku do półrocza 2022 r. jest wyższy o niemal 40%. 
Należy wskazać, że poprawie rentowności towarzyszyły również inne czynniki, które miały wpływ na przychody finansowe, a których poziom odbiegał od poziomu z wcześniejszych okresów. 
W I półroczu 2023 roku Grupa osiągnęła zysk na działalności finansowej w kwocie  3 973 tys. PLN, który był efektem głównie odwrócenia dyskonta dotyczące aktywów z tytułu MSSF 15 w kwocie 4 981 tys. PLN. W analogicznym okresie roku poprzedniego przychody finansowe z tego tytułu wyniosły 148 tys. PLN. 
Przepływy pieniężne z tytułu wynagrodzenia należnego z umów o dochodzenie roszczeń bankowych realizowane są po uzyskaniu prawomocnego orzeczenia sądu. Z uwagi na wartość przychodów ujętych zgodnie z MSSF 15 po wyroku I instancji, w okresie sprawozdawczym wartość aktywów z tego tytułu skorygowano o wartość pieniądza w czasie. Jako stopę dyskonta dla wyroków z lat 2019-2021 przyjęto stopę oprocentowania obligacji skarbowych 2-letnich w 2021 r. (1%) , dla wyroków 2022 r. i 2023 r. przyjęto stopę dyskonta odpowiadająca oprocentowaniu obligacji skarbowych rocznych (6,75%). Określony w ten sposób czynnik finasowania  skorygował aktywa z tytułu MSSF 15 o wartość 15,6 mln PLN oraz pomniejszył wynik netto Grupy o kwotę 10 312 tys. PLN (w tym 3 371 tys. PLN odrębnie wynik roku 2023). Jednocześnie odwrócone dyskonto powiększyło przychody finansowe o kwotę 4 981  tys. PLN. 

Perspektywy rynku

W ocenie Emitenta na szczególną uwagę zasługują wyroki Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zapadłe w czerwcu 2023 r. W pierwszej kolejności należy wskazać na wyrok z dnia 08.06.2023 r. w sprawie o sygnaturze C-570/21, który dotyczył kredytów o charakterze mieszanym, czyli kredytów przeznaczonych częściowo na cel gospodarczy, a częściowo na cel konsumencki. W dotychczasowym orzecznictwie Trybunał wskazywał, że aby kredytobiorca mógł skorzystać z ochrony przewidzianej treścią Dyrektywy 93/13, przeznaczenie na cel gospodarczy musiało być nieznaczne. Jednocześnie Trybunał weryfikację tego zagadnienia pozostawił sądom krajowym. Powyższe sformułowanie rodziło wiele wątpliwości w orzecznictwie oraz w wydawanych wyrokach sądów, z uwagi na odmienną interpretację sformułowania „nieznaczny”. W kontekście rozbieżności orzecznictwa, które doprowadziło do zadania pytania prejudycjalnego przez sąd krajowy, Trybunał wydał wyrok, który zmienił spojrzenie na zagadnienie umów o charakterze mieszanym. Zgodnie z wyrokiem C-570/21, w ocenie Trybunału, status konsumenta będą mogły zachować osoby, które zaciągnęły kredyt z przeznaczaniem na cel gospodarczy oraz konsumencki, z tym zastrzeżeniem, że cel gospodarczy nie ma charakteru dominującego. Takie stwierdzenie daje podstawy do przyjęcia, że Trybunał zmienił swój kierunek w zakresie postrzegania kredytów o charakterze mieszanym, z weryfikacji jedynie jego nieznaczącego udziału w kontekście całej umowy, do kierunku jego dominującego charakteru. Zmianę w tym przedmiocie należy oceniać pozytywnie, gdyż z pewnością przyczyni się ona do ujednolicenia orzecznictwa w sprawach kredytów mieszanych oraz stworzy szansę dla kolejnych potencjalnych klientów, którzy dotychczas zwlekali z podjęciem działań z uwagi na przeznaczenie części kredytu na cel gospodarczy. 
W dniu 15.06.2023 r. Trybunał wydał dwa kolejne wyroki w polskich sprawach frankowych, które znacząco wpływają na sytuację prawną kredytobiorców w sporach z bankami. Pierwsza sprawa dotyczyła problematyki zabezpieczenia powództwa poprzez zawieszenie płatności rat na czas trwania postępowania sądowego. Trybunał w sprawie C-287/22 orzekł o dopuszczalności zastosowania przez sąd zabezpieczenia powództwa na czas postępowania sądowego, wskazując jednocześnie, że rolą sądu jest maksymalne zabezpieczenie interesu konsumenta w sporze z przedsiębiorcą (w tym przypadku bankiem). W ocenie Trybunału, to sąd krajowy powinien ocenić zasadność takiego wniosku oraz maksymalnego poziomu zabezpieczenia interesu konsumenta w oparciu o przedmiot sprawy oraz jej charakter. Trybunał wskazał, że dalsze uiszczanie rat podczas trwającego procesu, może być dla kredytobiorcy uciążliwe, gdyż będzie musiał podejmować działania zmierzające do rozszerzania powództwa wraz z każdą uiszczoną ratą lub będzie zobowiązany do wytoczenia nowego postępowania o raty nieobjęte pierwszą sprawą. Oba rozwiązania pociągają za sobą dodatkowe skutki finansowe dla konsumenta i nie zapewniają mu pełnej ochrony procesowej. 
Warto podkreślić, że Trybunał nie uzależnił udzielenia zabezpieczenia od sytuacji, w której kredytobiorca dokonał już spłaty lub w toku procesu mógłby dokonać pełnej spłaty lub nadpłaty środków, które zostały mu udzielone przez bank w związku z zawarciem umowy kredytowej. Trybunał wskazał, że całkowita spłata kapitału kredytu może jedynie dodatkowo potwierdzić zasadność udzielenia zabezpieczenia w konkretnej sprawie. 
Jednocześnie Emitent wskazuje, że na podstawie dostępnych publicznie informacji, pozytywne rozstrzygnięcia wniosku o zabezpieczenie powództwa po wyroku TSUE sięgają ok. 60%, podczas gdy, przed wydaniem orzeczenia, nie przekraczały 10%. 
W ocenie Emitenta, należy oczekiwać, że tendencja ta będzie się pogłębiała w kolejnych miesiącach. skuteczność rozstrzygnięć w tym przedmiocie będzie w kolejnych miesiącach umacniała się. 
(źródło: https://www.pb.pl/sady-pozwalaja-juz-frankowiczom-na-nieplacenie-rat- 1191494?fbclid=IwAR38zEnlAOM0mn_Pe_usuF3k1U6cB_eTwY48bEUVzy473Y822VFyyG-umqg). 
W drugiej sprawie C-520/21 Trybunał rozstrzygnął problematykę roszczeń formułowanych przez banki przeciwko swoim klientom w sporach o tzw. bezumowne korzystanie z kapitału. W pierwszej kolejności Emitent pragnie zwrócić uwagę na treść pytania Sądu Okręgowego w Warszawie, które swoim zakresem oraz wskazaną podstawą prawną, obejmowało nie tylko roszczenie o  bezpodstawne wzbogacenie, odszkodowanie, ustawowe odsetki, ustawowe odsetki na opóźnienie, ale także o waloryzację świadczenia. Powyższe jest kluczowe w zakresie informacji przekazywanych przez sektor bankowy, który wprost informuje, że wyrok TSUE nie dotknął problematyki waloryzacji. W ocenie sektora bakowego sformułowanie „rekompensata” użyte przez TSUE, nie zamyka drogi do „urealnienia” wartości świadczenia w czasie. 
Emitent wskazuje, że Trybunał jednoznacznie wypowiedział się w zakresie braku możliwości domagania się przez banki jakichkolwiek dodatkowych roszczeń od konsumentów (teza 82 wyroku). Użyte przez TSUE określenie „rekompensata” jedynie zbiorczo odnosi się do wymienianych w pytaniu prejudycjalnym zagadnień prawnych, które mogłyby służyć jako podstawa takich roszczeń. 
Jednocześnie warto wskazać, że jak wynika z dostępnych publicznie danych informacji, banki przegrały ok. 97% spraw o roszczenia o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału (źródło: https://biznes.pap.pl/pl/news/info/3431633,w-
sprawach-o-bezumowne-korzystanie-z-kapitalu-banki-przegrywaja-97-proc--spraw---votum) 
W związku z informacjami przedstawianymi przez sektor bankowy, w zakresie możliwości domagania się przez banki waloryzacji roszczenia z uwagi na upływ czasu oraz utratę wartości nabywczej pieniądza, Sąd Okręgowy w Warszawie, postanowieniem 
Strona 12 
z dnia 28.07.2023 r w sprawie XXVIII C 18858/21, zdecydował się na skierowanie kolejnego pytania prejudycjalnego do TSUE, które swoim zakresem będzie dotykało bezpośrednio problematyki waloryzacji roszczeń. Warto wskazać, że w Trybunale znajduje się sprawa o podobnym przedmiocie zarejestrowana pod sygnaturą C-113/23. 
Emitent zwraca również uwagę na nowelizację kodeksu postępowania cywilnego, która wprowadziła składy jednoosobowe w sądach II instancji. Wskazane zmiany zostały wprowadzone ustawą z dnia 07.07.2023 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw (druk sejmowy 3216 - https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=3216 ). Zgodnie z przyjętą treścią ustawy, sprawy apelacyjne co do zasady będą rozpatrywane przez jednego sędziego, z wyjątkiem określonych spraw. Jednocześnie warto wskazać, że zgodnie z art. 32 ustawy nowelizującej, w postępowaniach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie przepisów nowelizujących, sprawę będzie rozpoznawał sąd w składzie jednego sędziego. W przypadku wyznaczenia składu trzech sędziów, sprawę będzie dalej prowadził sędzia wyznaczony jako sprawozdawca. Powyższa ustawa została podpisana przez Prezydenta RP. 
Wprowadzone zmiany Emitent ocenia pozytywnie. Wskazane przepisy z pewnością wpłyną na tempo procedowania spraw przez sądy oraz doprowadzą do zapewnienia pewności stosowania prawa, która została chwilowo zachwiana po majowej uchwale Sądu Najwyższego.