Komisja Nadzoru Finansowego (KNF) na posiedzeniu w dniu 22 grudnia 2021 r. wezwała Getin Noble Bank SA (GNB, Bank) do przedstawienia – w terminie 4 miesięcy – nowego planu naprawy, co stanowi konsekwencję jednogłośnej decyzji Komisji o nieuwzględnieniu wniosku Banku o zatwierdzenie aktualizacji planu naprawy. Nowy plan naprawy Banku powinien uwzględniać w szczególności istotne zmiany w otoczeniu zewnętrznym, które miały miejsce w ostatnim okresie (w tym zmiany parametrów makroekonomicznych, trendy w praktyce orzeczniczej dotyczącej sporów związanych z walutowymi kredytami hipotecznymi) oraz prezentować działania mające na celu m.in. spełnienie w akceptowalnej perspektywie czasowej minimalnych wymogów regulacyjnych.
Na tym samym posiedzeniu Komisja jednogłośnie zdecydowała o ustanowieniu w GNB (GETINOBLE) z dniem 27 grudnia 2021 r. kuratora, w celu wsparcia organów Banku w procesie doprowadzenia przez te organy do poprawy jego sytuacji ekonomiczno-finansowej i zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy. Kuratorem ustanowiony został Bankowy Fundusz Gwarancyjny, posiadający wszelkie niezbędne kompetencje, a także potencjał kadrowy, analityczny oraz organizacyjny w tym zakresie.
Ustanowienie kuratora pozostaje bez wpływu na świadczenie przez Bank usług na rzecz jego klientów. Stanowi ono jedno z narzędzi nadzorczych stosowanych przez Komisję w bankach wdrażających programy naprawy i wymagających wsparcia w poprawie ich sytuacji ekonomiczno-finansowej. Narzędzie to stosowane jest przez Komisję zarówno w bankach komercyjnych, jak i spółdzielczych.
Aktualizacja planu naprawy
Na nieuwzględnienie wniosku Banku o zatwierdzenie obecnej wersji planu naprawy wpłynęło kilka czynników.
Przede wszystkim, przedłożona przez Bank aktualizacja planu naprawy wymaga uwzględnienia aktualnej sytuacji rynkowej np. w obszarze kształtowania się stóp procentowych czy trendów obserwowanych w praktyce orzeczniczej dotyczącej kredytów walutowych.
Nadzór dostrzega pozytywne skutki działań restrukturyzacyjnych prowadzonych przez Bank, w tym przede wszystkim po stronie kosztowej (tj. w zakresie zmniejszenia kosztów finansowania, kosztów ryzyka kredytowego i kosztów działania), a także związanych z możliwością poprawy współczynników kapitałowych w wyniku obniżenia sumy bilansowej banku i jego aktywów ważonych ryzykiem. Nadzór liczy na kontynuację działań prowadzonych w tym zakresie przez Zarząd Banku, a także na dalszy, bieżący kontakt z Zarządem Banku w odniesieniu do tych działań.
Jednak w ocenie nadzoru pozostałe działania naprawcze – przy niewystarczającym wobec potrzeb Banku wsparciu kapitałowym ze strony głównego akcjonariusza, a także w sytuacji wystąpienia negatywnych czynników zewnętrznych, jak m.in. pandemia COVID-19 – uznane zostały za niewystarczające do osiągnięcia trwałej rentowności. W szczególności nadzór bierze pod uwagę, że współczynniki kapitałowe GNB kształtują się poniżej wymaganych, minimalnych poziomów regulacyjnych określonych w przepisach obowiązującego prawa, a ewentualny wzrost poziomu stóp procentowych, jakkolwiek w dalszej perspektywie może wpływać pozytywnie na rentowność Banku, może mieć również negatywne bezpośrednie skutki dla jego pozycji kapitałowej, w związku z wyceną posiadanych przez Bank instrumentów finansowych.
Komisja uznała więc, że zaprezentowane przez GNB w aktualizacji planu naprawy założenia i działania naprawcze, szczególnie w zakresie poziomu wyników finansowych, odbudowania funduszy własnych i osiągnięcia wymaganych minimalnych poziomów regulacyjnych, nie zostały w wystarczający sposób uzasadnione i uprawdopodobnione.
Ponadto, oceniając aktualizację planu naprawy GNB Komisja uznała, że Bank nie wykazał w stopniu wystarczającym, że przyjęte w dokumencie rozwiązania dotyczące zabezpieczenia ryzyka prawnego związanego z portfelem walutowych kredytów hipotecznych właściwie odzwierciedlają aktualny poziom tego ryzyka.
Komisja oczekuje, że nowy plan naprawy będzie się koncentrował na uprawdopodobnieniu działań zwiększających bazę kapitałową Banku i poprawiających jego sytuację ekonomiczno-finansową oraz realnie zapewniających – w racjonalnym, a więc możliwie krótkim terminie – odbudowanie współczynników kapitałowych do poziomu spełniającego co najmniej minimalne wymogi regulacyjne. Nowy dokument powinien koncentrować się na prezentacji sytuacji finansowej Banku na tle aktualnych uwarunkowań rynkowych, z uwzględnieniem potencjalnych kosztów materializacji głównych ryzyk występujących w działalności Banku oraz na stworzeniu bufora bezpieczeństwa na zdarzenia nadzwyczajne i zagrożenia wynikające z otoczenia gospodarczego. Komisja wskazuje, że istotną i integralną częścią planu naprawy – zwłaszcza w przypadku banku niespełniającego przewidzianych prawem wymogów regulacyjnych w odniesieniu do jego pozycji kapitałowej – powinny być jednoznaczne deklaracje akcjonariusza większościowego Banku dotyczące niezbędnego wsparcia obszarze kapitałowym.
Ustanowienie kuratora
Zgodnie z przepisami ustawy – Prawo bankowe KNF może ustanowić w banku kuratora w celu poprawy sytuacji banku i zapewnienia efektywności wdrażanego planu naprawy. Ustanowienie przez KNF kuratora w Getin Noble Banku SA przyczyni się do wsparcia efektywnego przepływu informacji między Bankiem a Urzędem Komisji Nadzoru Finansowego, przede wszystkim w zakresie bieżącego monitorowania podejmowanych przez Bank działań autosanacyjnych, a także przygotowania przez organy Banku zaktualizowanego – zgodnie z wytycznymi KNF – planu naprawy. Mając na uwadze wielkość Banku i jego znaczenie dla sytemu finansowego, Komisja uznała za zasadne, aby rolę kuratora pełnił podmiot instytucjonalny. Ustanowienie kuratora stanowi element wsparcia przez Komisję Nadzoru Finansowego organów Banku w działaniach nakierowanych na poprawę i ustabilizowanie jego sytuacji ekonomiczno-finansowej i polegających na zapewnieniu kształtowania się wskaźników kapitałowych Banku powyżej minimów regulacyjnych, osiągnięcia przez Bank trwałej rentowności oraz poprawy jakości jego aktywów.
Kurator ustanowiony w GNB nie jest organem Banku, a jego działalność nie ogranicza uprawnień organów statutowych. Jego ustanowienie nie wpływa także na bieżącą działalność Banku, w szczególności na jego relacje z klientami oraz na świadczenie usług na ich rzecz, które to funkcje nadal są realizowane na dotychczasowych zasadach. Kurator może natomiast brać udział we wszystkich posiedzeniach organów Banku. Powyższy sposób określenia zadań kuratora ma na celu umożliwienie kuratorowi efektywnego wspierania organów Banku w podejmowanych działaniach restrukturyzacyjnych.
Ustanowienie kuratora jest jednym z narzędzi nadzorczych stosowanych przez KNF wobec banków komercyjnych i spółdzielczych. Ustanowienie kuratora nie wpływa na bieżącą działalność biznesową i operacyjną banku, lecz służy wsparciu realizowanych przez bank działań naprawczych i restrukturyzacyjnych. Obecnie kuratorzy ustanowieni przez Komisję funkcjonują w 6 bankach (nie wliczając GNB), a łącznie z Getin Noble Bankiem – w 7 bankach.
