Cena ropy naftowej interesuje nie tylko kierowców i zakłady przemysłowe, używające jej do produkcji chemikaliów i paliw. Rynki finansowe również reagują mocno na zmiany cen ropy.
W poniższym tekście skupiamy się nie tylko na samych cenach ropy, ale na nowym zjawisku jakim jest zmiana postrzegania roli cen ropy na światowych rynkach akcji. Gdyby zapytać analityka w latach dziewięćdziesiątych czy dwutysięcznych o wpływ ceny ropy na ceny akcji i rozwój gospodarki to odpowiedz byłaby prosta. Niskie ceny ropy są dobre dla gospodarek krajów rozwiniętych, a co za tym idzie dla cen akcji. Wynikało to z faktu że niska cena ropy oznaczała niższe koszty dla biznesu i konsumentów. Dodatkowo większość ropy była wydobywana w krajach rozwijających się.
Obecnie obserwujemy nietypowe zjawisko: gdy ceny ropy spadają to rynki finansowe spadają razem z ropą. Dzieje się tak z kilku powodów.
Dopóki rynki wschodzące były mało istotne dla krajów rozwiniętych, to wpływy ekonomiczne miały charakter jednostronny tzn. sytuacja w krajach rozwijających się nie mogła wpłynąć znacząco na sytuację krajów rozwiniętych. Wyjątkiem było embargo naftowe w latach 70. W latach 90tych globalizująca się gospodarka światowa spowodowała gwałtowny wzrost znaczenia rynków wschodzących. Dość powiedzieć ze Chiny mają dogonić USA pod kątem wielkości PKB, co 20 lat temu wydawałoby się nieprawdopodobne.
Warto popatrzeć na wpływ rynku ropy na ceny akcji przez 3 kanały oddziaływania:
a) rosnąca rola rynków krajów wschodzących, które w dużej części wydobywa ropę; malejąca cena ropy powoduje słabnięcie ich gospodarek,
b) sektor energii w USA jest duży i jego kłopoty, spowodowane niskimi cenami ropy, powodują problemy nie tylko producentów ropy z łupków ale i banków ich finansujących,
c) fundusze państwowe, które są używane przez wiele państw producentów ropy do lokowania nadwyżek, pozyskują środki w rytm zmian cen ropy: jak ceny są wysokie to dużo inwestują i podbijają ceny akcji i innych aktywów. Natomiast gdy ceny ropy spadają to aby ratować budżety państwowe fundusze państwowe muszą sprzedawać co negatywnie wpływa na ceny akcji.
Perspektywy rynku ropy w 2016
Od 2014 roku cena ropy gwałtownie spadała. Wiązało się to następującymi czynnikami :
- wzrost produkcji ropy łupkowej w USA,
- słaby popyt światowy po kryzysie 2008 roku,
- próby wypchnięcia z rynku ropy łupkowej przez Arabię Saudyjską
- wzrastające zapasy ropy
- perspektywa powrotu Iranu (zniesienie sankcji)
- brak porozumienia w kartelu OPEC
- rozpowszechnianie się nowych technologii pozyskiwania energii
Pod koniec stycznia 2016 ropa osiągnęła ceny nie notowane od kilkunastu lat. Zaraz po osiągnięciu minimalnej ceny 27,8 usd za baryłkę typu Brent, rozpoczęło się odbicie. Dla wielu producentów tak niskie ceny oznaczają zamrożenie inwestycji, i małą rentowność bieżącego wydobycia. Warto pamiętać że na bliskim wschodzie koszt operacyjny wydobycia baryłki to 10 usd, w Rosji około 18 usd. Jeśli chodzi o ropę z łupków to podawane są ceny przy których złoża łupkowe są opłacalne: w najlepszych złożach jest to około 40 usd. Kierując się tymi przesłankami Arabia Saudyjska próbowała w 2015 roku doprowadzić do upadłości firm łupkowych poprzez obniżanie cen ropy. Ten pozornie logiczny pomysł, że wygra dostawca z najniższymi kosztami nie brał pod uwagę specyfiki technologii łupkowej. Pozwala ona na bardzo szybkie (miesiące zamiast lat) przystąpienie do eksploatowania złóż. Nawet jeśli jakiś producent łupkowy zbankrutuje, to gdy tylko cena ropy pójdzie w górę natychmiast ktoś inny przejmie złoże i wznowi produkcję.
OPEC, kiedyś kontrolujący ceny ropy, jest niezdolny do zdecydowanych działań. Rynek czeka na porozumienie pomiędzy Arabią Saudyjską i Rosją.
Wiele banków próbuje dokonywać prognoz cen ropy. Aktualnie większość z nich stawia na odbicie cen z styczniowych dołków do poziomu około 40 -50 usd pod koniec 2016 roku. Większość analityków zakłada że przewaga podaży ropy nad popytem zostanie wyeliminowana. Stanie się tak albo na skutek porozumienia Rosji i Arabii Saudyjskiej albo na skutek wstrzymywania produkcji ropy o najwyższym koszcie.
Zainteresowani inwestowaniem na rynku ropy mogą rozważyć wykorzystanie certyfikatów inwestycyjnych notowanych na GPW. Np. certyfikat RCCRUAOPEN pozwala zarabiać przy rosnących cenach, a certyfikat RCSCRAOPEN zyskuje gdy cena ropy spada.
