Pekabex: Druga połowa 2023 r. i pierwsze półrocze 2024 r. były trudne dla branży budowlanej

Wyniki osiągnięte w pierwszym półroczu 2024 roku

Produkcja zrealizowana od stycznia do czerwca 2024 roku wyniosła 91 281,3 m³ podczas gdy w analogicznym okresie 2023 roku wyniosła 107 135,3 m³.

Przychody ze sprzedaży w pierwszym półroczu 2024 roku wyniosły 736 846 tys. zł i były niższe o 4,59 proc. w porównaniu do pierwszego półrocza 2024 roku. Spadek przychodów dotyczył głównie segmentu realizacja kontraktów – prefabrykacja (spadek o 86 718 tys. zł). Wynik EBITDA za pierwsze półrocze 2024 roku wyniósł 44 790 tys. zł i był niższy o 39 671 tys. zł (46,97%) od wyniku EBITDA osiągniętego w porównywalnym okresie 2023 roku. Jednocześnie rentowność działalności Grupy, w tym na poziomie EBITDA, spadła o 4,88 p.p.; spadek nastąpił głównie w segmencie realizacja kontraktów – prefabrykacja. Rentowność operacyjna segmentu wyniosła w pierwszym półroczu 3,3 proc. Podczas gdy w analogicznym okresie 2023 roku było to 14,7 proc. Na wyniki Grupy Kapitałowej osiągnięte w pierwszym półroczu 2024 wpływ miały czynniki omówione poniżej.

Druga połowa 2023 roku i pierwsze półrocze 2024 roku były trudne dla branży budowlanej, ze względu na ograniczoną liczbę kontraktów na rynku polskim i europejskim. Wysoka wciąż inflacja, stopy procentowe oraz zmieniające się czynniki geopolityczne nie wpływały pozytywnie na ożywienie nastrojów inwestycyjnych w tym sektorze gospodarki. Nie bez znaczenia jest także sytuacja na rynku surowców, polityka gospodarcza oraz sytuacja geopolityczna. Polska na tle innych krajów regionu jest oceniana przez zagranicznych analityków jako rynek o dużym potencjale, stabilnym popycie i wysokim wzroście gospodarczym na tle państw Zachodniej Europy, ostatnio z lekkim trendem spadku jego dynamiki wzrostu.

Koszty materiałów

Początek 2024 roku charakteryzował się stabilnością cen i dostępnością zamawianego asortymentu.

Rynek stalowy bardzo mocno reagował na sytuację geopolityczną i rynkową w ostatnich latach, szczególnie było to widoczne po agresji Rosji na Ukrainę. W ostatnim kwartale 2023 roku cena pręta zbrojeniowego zatrzymała się na poziomie 2,80 zł/kg i utrzymała się na tym poziomie w pierwszym półroczu 2024 roku. Prognozuje się, że ceny stali w kolejnych miesiącach nie wzrosną więcej niż wskaźnik inflacji, z uwagi na ograniczony popyt na rynku budowalnym. Rynek izolacji termicznych w pierwszym półroczu 2024 roku odnotował zmiany cenowe. W pierwszym kwartale miały miejsce niewielkie podwyżki cen izolacji PIR oraz styropianu, jednak w drugim kwartale, ze względu na mały popyt, tendencja ta się odwróciła i ceny zaczęły spadać.. Ceny innych materiałów izolacyjnych pozostawały na stabilnym poziomie. Ogólna dostępność materiałów w sektorze izolacji pozostaje dobra.

Kolejnym bardzo istotnym materiałem w produkcji prefabrykatów betonowych jest sklejka, którą stosuje się do wytwarzania form. Na początku roku 2024 sklejka utrzymywała niskie ceny z końca 2023 roku. Pod koniec I kwartału 2024 ceny wzrosły o ok 15 proc. z uwagi na utrudnienia związane z eksportem tego surowca z Kazachstanu i wzrost kosztów morskich przy transporcie z Chin. W drugim kwartale 2024 roku ceny sklejki wzrosły o kolejne 6 proc., mimo poprawy dostępności. Cena cementów w pierwszym półroczu 2024 roku pozostały stabilne, podobnie jak ceny chemii budowlanej. Natomiast ceny kruszyw wzrosły o ok 5 proc., względem cen z końca 2023 roku, co było spowodowane brakiem dostępności kruszywa na rynku.

Koszty nośników energii

Zarząd monitoruje rynki kluczowych dla produkcji surowców i materiałów, a także nośników energii. Grupa realizuję politykę, która ma na celu minimalizację niekorzystnych skutków zmienności cen. Prowadzone są rozmowy z kluczowymi dostawcami Grupy, takimi jak cementownie czy dostawcy gazu i energii, w celu zapoznania się z ich polityką ochrony dostaw oraz kontraktacji cen na kolejne okresy. Ceny gazu w drugim kwartale 2024 roku wzrosły o 5 proc. względem pierwszego kwartału 2024 roku. Mimo tego wzrostu ceny gazu utrzymują się na relatywnie niskim poziomie. Grupa większość swoich zakupów gazu dokonywała w tym okresie na rynku RDN.

Od stycznia 2023 roku Grupa w dużej mierze kupuje energię elektryczną na rynku RDN (Rynek Dnia Następnego – SPOT), gdzie zakup energii następuje po hurtowych cenach aktualnie notowanych na Towarowej Giełdzie Energii. Rynek RDN jest na tyle korzystny, że umożliwia zakup energii elektrycznej jako połączenia „energii czarnej” oraz energii uzyskiwanej z OZE (Odnawialne Źródła Energii). Im większy jest udział energii odnawialnej w miksie energii (PSE) tym cena jest niższa dla kupującego. W pierwszym półroczu 2024 roku tylko 35 proc. energii elektrycznej Grupa zakupiła po cenie stałej, resztę na rynku RDN, co przy niskich stawkach za energię elektryczną na rynku było korzystne.

Udział kosztu energii elektrycznej, energii cieplnej oraz gazu technicznego w skali kosztów Grupy, w szczególności w kosztach materiałów i energii, nie jest istotny i stanowi około 2 proc. wartości tej pozycji kosztów rodzajowych w Grupie Kapitałowej.

Koszty robocizny

Na rynku odczuwalna jest presja na wzrost wynagrodzeń pracowników. Główną przyczyną tego stanu jest utrzymująca się od przez wiele miesięcy dynamika wzrostu inflacji, w skutek czego koszty utrzymania gospodarstwa domowego uległy podwyższeniu. W 2023 płaca minimalna wzrosła o niemal 20 proc., osiągając tym poziom ok. 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w drugim kwartale 2023 roku. W 2024 roku nastąpiły kolejne dwie podwyżki płacy minimalnej, która w związku z tym z końcem drugiego kwartału wzrosła do poziomu 4 300 zł brutto. Wzrost minimalnego wynagrodzenia wiąże się nie tylko ze wzrostem kosztów zatrudnienia osób zarabiających najmniej, ale również generuje dodatkowe koszty związane z powstaniem presji płacowej ze strony innych pracowników, których wynagrodzenie staje się mało atrakcyjne w stosunku do minimalnej płacy. W efekcie wzrost najniższej stawki wpływa na całą siatkę płac w firmach i dużo wyższe koszty prowadzenia działalności dla przedsiębiorstw. Wiele branż, również branża budowlana sygnalizuje, że jednym z najbardziej negatywnych czynników wpływających na wyniki finansowe firm są rosnące koszty zatrudnienia.

Dalsze wzrosty kosztów pracy, w połączeniu z coraz trudniejszym pozyskiwaniem nowych pracowników stanowić będą strukturalne wsparcie dla wzrostu wykorzystywania technologii prefabrykacyjnych na polskim rynku. Automatyzacja jest jednym z rozwiązań ograniczenia ryzyka związanego z rosnącymi kosztami pracy oraz brakiem pracowników. Grupa realizuje strategię inwestycji w nowe technologie pozwalające na zwiększanie efektywności procesów poprzez ich automatyzację. Wzrost wynagrodzeń w sektorze budowlanym w długoterminowej perspektywie jest trendem pozytywnie wpływającym na atrakcyjność produktu, jaki oferuje Grupa w porównaniu z realizacją konstrukcji i samych obiektów w tradycyjnej technologii. Dzięki dużym możliwościom automatyzacji procesów w fabrykach (co jest bardzo trudne na placach budów) udział kosztów pracy jest mniejszy.

Koszty podwykonawców

Odczuwalny jest spadek ilości dużych inwestycji.. Niepewność sytuacji makroekonomicznej i geopolitycznej nasiliła niepewność i ograniczyła aktywność inwestorów. Sytuacja ta spowodowała, że zapotrzebowanie na pracowników w branży budowlanej spadło. Jednakże, poziom cen materiałów, koszty energii, a przede wszystkim koszty robocizny sprawiają, że dynamika spadku ceny usług podwykonawczych – mimo zwiększonej dostępności - jest mniejsza. Mimo to, od drugiej połowy 2023 roku zauważalne jest ofertowanie niższych stawek za prace budowlane, trend ten był kontynuowany w pierwszym półroczu 2024 roku. Trudna sytuacja w branży budowlanej związana przeze wszystkim z brakiem nowych inwestycji spowodowała zwiększenie upadłość firm działających na tym rynku, przede wszystkim tych z segmentu MŚP. Obecne otoczenie rynkowe tworzy unikalne warunki zwłaszcza dla deweloperów budownictwa mieszkaniowego - ceny mieszkań nadal rosną, a koszty budowy, w tym koszty podwykonawców, ze względu na niski wolumen budów w całej gospodarce, spadają. W ocenie Zarządu Grupy budownictwo mieszkaniowe modułowe – prefabrykowane pozwala rozwiązać problem, z którym borykają się obecnie deweloperzy, ponieważ pozawala na znaczne skrócenie czasu budowy i wyeliminowanie prac wykonywanych manulanie np. tynkowanie a przez to płynniejsze uruchamianie projektów i uzupełnianie oferty w odpowiedzi na popyt na rynku pierwotnym. Grupa intensywnie rozwija linię biznesową związanej z realizacją działalności deweloperskiej własnych inwestycji pozyskując nowe grunty i rozpoczynając nowe projekty.

Koszty logistyczne / transportu

O kondycji sektora TSL (transport, spedycja i logistyka) zdecyduje szereg czynników m.in. dynamika PKB, inflacja, ceny paliw, dostęp do finansowania, a także sytuacja geopolityczna. W ubiegłym roku, 2023, odczuwalne było spowolnienie światowej gospodarki, co przełożyło się na spadek zamówienia dla firm logistycznych. Odwrócenie tego trendu przyniosła pierwsza połowa 2024 roku, która była lepsza dla tego sektora. Niższe średnie ceny ropy, niższa dynamika inflacji i stopy procentowe największych banków centralnych zaczynają spadać, co miało przełożenie na poprawę sytuacji w branży. Eksperci zauważają jednak, że czynnikiem, który może zmienić korzystny trend są konflikty zbrojne na Bliskim Wschodzie, zwłaszcza w rejonie Morza Czerwonego, co może przełożyć się na znaczne zakłócenia w światowym handlu.

Rynek przewoźników drogowych jest bardzo konkurencyjny i rozdrobniony, ale jednocześnie branża jest pod ogromną presją wzrostu kosztów stałych – energii elektrycznej i innych mediów, podatków, ceł oraz presji na wynagrodzenia spowodowanych wzrostem inflacji, co w dłuższej perspektywie musi przełożyć się na wzrost cen świadczonych usług transportowych. Dodatkowo, rynek transportu drogowego przeżywa okres zmian w obszarze rozliczania czasu pracy kierowców, jaki i automatyzacji procesów wewnątrz firm transportowych. Koszty drogowego transportu towarowego w Europie pozostają średnio o 12–15 proc. wyższe niż przed pandemią, więc mimo spadku popytu na usługi transportowe prognozuje się, że ich cena nie spadnie do stawek sprzed kryzysu. Prognozy ekspertów przewidują, że spowolnienie gospodarcze w Europie przełoży się w najbliższych latach na zmniejszenie się wartości rynku przewoźników drogowych.

Grupa posiada pięć zakładów produkcyjnych na terenie Polski oraz jeden na terenie Niemiec. We wszystkich zakładach Grupy produkowane są elementy wykorzystywane praktycznie w każdym segmencie budownictwa kubaturowego (hale, magazyny, obiekty biurowe i handlowe, mieszkaniówka), zakłady Grupy realizują również produkcję elementów wykorzystywanych w budownictwie infrastrukturalnym i dotyczą takich obiektów jak mosty, podkłady kolejowe czy tunele. Pozwala to na ograniczenie kosztów transportu i sprawną logistykę. Lokalizacja zakładów produkcyjnych Grupy pozwala na rozwój ekspansji zagranicznej zwłaszcza na rynku niemieckim oraz rynkach skandynawskich.

Grupa na bieżąco aktualizuje kosztorysy ofertowe oraz zabezpiecza dostępność niezbędnych materiałów i usług, reagując na zmienne warunki rynkowe w szczególności w segmencie generalnego wykonawstwa, gdzie wrażliwość na zmiany cen rynkowych materiałów i usług co do zasady jest znacznie wyższa. W ocenie Zarządu, w dłuższej perspektywie produkty Grupy, głównie w zakresie konstrukcji pod obiekty halowe i mieszkaniowe, nadal będą zyskiwać w zakresie konkurencyjności cenowej głownie ze względu na rosnące koszty wynagrodzeń i brak pracowników.

Perspektywa dla gospodarki i Grupy Kapitałowej na kolejne kwartały

Według Głównego Urzędu Statystycznego Produkt Krajowy Brutto Polski w drugim kwartale wzrósł o 3,2 proc. rok do roku. Jest to głownie zasługa zwiększonej konsumpcji oraz ożywienia w zakresie inwestycji. Z danych GUS wynika, że inwestycje w drugim kwartale 2024 roku wzrosły o 2,7 proc. rok do roku, konsumpcja prywatna wzrosła o 4,7 proc., zaś popyt krajowy wzrósł o 4,3 proc. rok do roku. Sytuacja ta napawa optymizmem, zwłaszcza, że eksperci prognozowali spadek inwestycji rok do roku. Pozytywnym czynnikiem wpierającym rozwój gospodarczy są odczyty wskaźnika inflacji, która w czerwcu 2024 roku wyniosła 3,6 proc. po wyłączeniu cen żywności i energii, a wskaźnik CPI wyniósł 2,6 proc. rok do roku. Jednakże, analitycy oceniają, że cykl łagodzenia polityki pieniężnej rozpocznie się dopiero w 2025 roku, wtedy stopy procentowe mogą zostać obniżone łącznie o 75-100 pb. Jastrzębia polityka Rady Polityki Pieniężnej jest podyktowana spodziewanym wzrostem inflacji w drugiej połowie roku 2024 po wycofaniu się rządu z działań osłonowych. Analitycy przewidują jednak, że pomimo to inflacja będzie się kształtować poniżej pesymistycznego scenariusza przedstawionego w marcowej projekcji NBP.

Branża budowlana jest silnie powiązana z koniunkturą gospodarczą, dlatego zmienności czynników o charakterze popytowym i podażowym sprawia, że skłonność inwestorów do podejmowania ryzyka inwestycyjnego zmalała. Pomimo, poprawy odczytów wskaźników makroekonomicznych w drugiej połowie 2024 roku nadal wśród inwestorów panuje duża ostrożność, która jest również powiązana z wciąż wysokimi kosztami finansowania inwestycji, które są skorelowane z wysokimi stopami procentowymi NBP. To co Dodatkowo, trwająca za naszą wschodnią granicą wojna niesie za sobą szereg trudnych do przewidzenia ryzyk. Najpoważniejszym z nich jest ryzyko eskalacji wojny w Ukrainie lub rozszerzenie się jej na inne terytoria, które w miarę trwania konfliktu osłabło, jednakże jest czynnikiem branym pod uwagę przy decyzjach o lokowaniu kapitału w Polsce.

W perspektywie krótkoterminowej, spodziewane jest pobudzenie inwestycji ze środków z KPO. Rewizja Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) przez Komisję Europejską zakończyła się dla Polski pozytywnie. Jednakże, przedłużające się procedury weryfikacji zadeklarowanych przez Polskę zmian sprawiły, że decyzję o przyznaniu środków na poszczególne inwestycje został odłożony w czasie. Oznacza to, że środki wydatkowane z KPO będą miały realne przełożenie na gospodarkę dopiero w 2025 roku, gdy napływ środków i ich potencjał do wzmocnienia inwestycji będą największe.

Wśród wyzwań na kolejne lata należy również wymienić problem demograficzny, który przełoży się na rynek pracy. Podaż pracy będzie przewyższała popyt, a brak długofalowej polityki państwa w tym zakresie może doprowadzić do kryzysu na rynku pracy i załamania się finansów publicznych z powodu obciążenia systemu emerytalnego. Nowymi wyzwaniami dla rynku pracy, równie z dla branży budowlanej, w której pojawi się zapotrzebowanie na nowych specjalistów, będą zrównoważone inwestycje w energooszczędne technologie, OZE (odnawialne źródła energii) i WtE (Waste to Energy).

Czynnikiem, który będzie kształtował gospodarki krajów unijnych, w tym również Polski jest Europejski Zielony Ład, na który składa się zbiór dyrektyw, których celem jest redukcja emisji gazów cieplarnianych w różnych gałęziach gospodarki, by osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 roku. Realizacja celów przedstawionych w Europejskim Zielonym Ładzie przy jednoczesnym utrzymywaniu wzrostu gospodarczego, będzie wymagała znacznych inwestycji oraz zmiany podejścia do prowadzenia działalności w sektorach gospodarki.

Na dzień 30 czerwca 2024 aktywa Grupy wynosiły 1 643 358 tys. zł i były wyższe o 122 418 tys. zł w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku. Zwiększona wartość aktywów ogółem jest głównie spowodowana wzrostem wartości bilansowej aktywów obrotowych, w tym głównie należności (wzrost o 102 891 tys. zł ) oraz zapasów, które na koniec pierwszego półrocza 2024 miały wartość 365 905 tys. zł i były wyższe o 27 008 tys. zł w stosunku do stanu na dzień 31 grudnia 2023 roku. Wzrost w zapasach związany jest w szczególności ze rozwojem działalności Grupy w segmencie deweloperskim; w porównaniu do końca 2023 roku wartość zapasów związanych z inwestycjami deweloperskimi wzrosła o ponad 25 000 tys. zł. Poziom gotówki uległ zmniejszeniu o 12,27 proc. w stosunku do stanu na koniec grudnia 2023 roku, ale w stosunku do wartości na koniec pierwszego półrocza 2024 uległ zwiększeniu o 17 769 tys. zł tj. o 10,80 proc. Grupa posiadała na rachunkach bankowych 182 239 tys. zł na koniec pierwszego półrocza 2024 roku.

Wartość zobowiązań krótkoterminowych na koniec czerwca 2024 roku wyniosła 956 476 tys. zł i była o 148 932 tys. zł wyższa od stanu na koniec 2023 roku. Zwiększenie wynika głównie zwartości zobowiązań handlowych w wysokości 93 507 tys. zł. Jednocześnie wzrosło saldo krótkoterminowych zobowiązań finansowych o 62 183 tys. zł w porównaniu do stanu na koniec 2023 roku. Powyższe jest spowodowane wyższym zapotrzebowaniem na kapitał obrotowy, w związku z wydłużonymi terminami płatności dla kontrahentów oraz rozwojem działalności Grupy w segmencie deweloperskim, jak również przeklasyfikowaniem kwoty zobowiązań z tytułu obligacji w wysokości 40 000 tys. z pozycji długoterminowych do krótkoterminowych zobowiązań finansowych . Wartość długoterminowych zobowiązań finansowych spadała w okresie pierwszego półrocza 2024 roku o 34 702 tys. zł w porównaniu do 31 grudnia 2023 roku.

Grupa realizuje swoją politykę inwestycyjną mając na celu zwiększanie efektywności produkcji głownie poprzez automatyzację oraz zwiększanie mocy produkcyjnych, poprawę jakości oraz podnoszenia poziomu bezpieczeństwa i warunków pracy.