Dziś trudno wyobrazić sobie zakupy bez e-commerce. Wygodne, szybkie i tanie zakupy przez internet stały się już codziennością. Jednak nie zawsze tak było - wystarczy cofnąć się zaledwie o 26 lat. Jak rozwijały się sklepy internetowe w Polsce? Jak daleką drogę udało się przejść, by dziś kupić dosłownie wszystko bez wychodzenia ze swojego domu? Oto krótka historia wielkiej rewolucji polskiego rynku.
Od oferty e-mail po internetowe sklepy
Rozpowszechnianie się ogólnodostępnego internetu otworzyło zupełnie nowe możliwości w zakresie handlu. W roku 1979 Michael Aldrich, uznawany za prekursora e-commerce, opracował metodę zawierania transakcji on-line. E-zakupy szybko zdobyły zwolenników - między innymi Nissan, Peugeot, Ford czy General Motors. Firmy te rok później otworzyły swoje pierwsze platformy sprzedażowe przez internet. Transakcje były jednak zawierane pomiędzy firmami. Początkowo e-commerce ograniczało się też do przesyłania oferty drogą mejlową, a następnie składania zamówienia telefonicznie.
Pierwszy zakup dokonany z domu
Pierwszym konsumentem, który skorzystał z nowej możliwości zawierania transakcji, była 72-letnia mieszkanka Wielkiej Brytanii. Z powodu złamanego biodra nie mogła ona wyjść na normalne zakupy. Dlatego też została wybrana przez zespół pod przewodnictwem Aldricha do wypróbowania przełomowej technologii. Jej pilot posiadał specjalny czip, umożliwiający dokonanie zakupu za pośrednictwem domowego telewizora. Ten podłączony był internetem telefonicznym do specjalnego programu, obsługującego klientów w czasie rzeczywistym. Prosta lista zakupów spożywczych trafiła w ten sposób do pobliskiego sklepu, a za dowiezione zakupy pani Snowball zapłaciła przy odbiorze. W ten sposób przeszła do historii jako pierwsza konsumentka w branży e-commerce.
Pierwsze pełnoprawne e-sklepy
Technologia zakupów internetowych długo rozwijała się, by osiągnąć stan znany dzisiaj. Kluczowe okazały się lata 1994 i 1995. To właśnie wtedy pojawiły się pierwsze sklepy internetowe, na których można było złożyć pełne zamówienie. Witryny początkowo miały dużo prostszą budowę, a formularze zamówieniowe nie dawały zbyt dużo możliwości. Jednak był to wielki krok w kierunku e-commerce, jakie znamy dzisiaj.
Co w tym czasie działo się w Polsce?
Kraj nad Wisłą zmagał się na początku lat 90 z poważnymi problemami gospodarczymi. Upadek ZSRR spowodował hiperinflację, a kraj stał na krawędzi upadku. Nie spowodowało to jednak zbyt dużych opóźnień w obszarze sprzedaży internetowej. Pierwszy e-sklep w polskim internecie pojawił się już 1997 roku, czyli zaledwie dwa lata później. Polacy pierwsze zakupy mogli wykonać na stronie Terent. Niedługo później, bo w 1999 roku, na rynku pojawiły się takie marki jak Merlin, Allegro czy Empik, prowadzące sprzedaż internetową także dzisiaj.
Dynamiczny rozwój e-commerce
W ciągu zaledwie 26 lat branża zakupów internetowych rozwijała się niezwykle dynamicznie. W roku 2022 rynek e-commerce w Polsce był wart aż 92 miliardy złotych. Według badań Gemius z poprzedniego roku, spośród 30 milionów internautów znad Wisły, aż 77% choć raz dokonało zakupu za pośrednictwem internetu. Co ciekawe, mieszkańcy wsi stanowili tylko 21% klientów internetowych - najwięcej zakupów wykonywali natomiast mieszkańcy największych miast, liczących powyżej 200 tysięcy mieszkańców.
Coraz więcej e-możliwości
W ślad za popularnością e-zakupów podążała nowoczesna technologia. Gdy pani Snowball wykonywała pierwsze w historii zamówienie internetowe, mogła zapłacić jedynie gotówką przy odbiorze. Dziś każdy może skorzystać z takich opcji jak:
- Karta kredytowa lub debetowa. Niezwykle popularna na zachodzie, w Polsce nie zyskała tak dużego zaufania wśród konsumentów. Choć Polacy używają ich codziennie w sklepach stacjonarnych, w czasie e-zakupów wolą korzystać z innych sposobów płatności.
- BLIK. System stworzony w ramach współdziałania sześciu największych banków w Polsce. Szybko stał się lubianym i często wykorzystywanym sposobem realizacji e-zakupów.
- Płatność przy odbiorze. Wiele osób nadal korzysta z gotówki - mogą oni zapłacić za kupione produkty za pośrednictwem kuriera, w czasie odbierania przesyłki.
- Przelew. Wykonywanie przelewu na wskazane konto sprzedawcy to najczęściej udostępniany w e-commerce sposób płatności.
- Odroczone płatności, które pojawiły się stosunkowo niedawno, a już zyskały rzeszę fanów w Polsce.
Bardzo szeroki wybór sposobu dokonania zapłaty za e-zakupy to nie jedyna zaleta kupowania przez internet.
Dziś w internecie możesz kupić praktycznie wszystko
E-zakupy możesz wykonać w każdym miejscu w Polsce, o dowolnej porze. Dodatkowo, korzystając z internetu, zakupisz praktycznie dowolny produkt. Choć pierwsze zakupy dokonane w historii dotyczyły głównie produktów spożywczych, przez wiele lat e-commerce skupiało się raczej na książkach, sprzętach kuchennych oraz innych urządzeniach domowego użytku. Niedawno jednak coraz więcej sieci spożywczych postanowiło wejść na rynek e-zakupów. Przykładem może być tu Biedronka czy Lidl.
Przez internet można jednak zakupić także produkty specjalistyczne. Dostępny pod adresem www.stainlesseurope.pl sklep oferuje elementy wykonane ze stali nierdzewnej. Obok kształtek oraz rur do instalacji hydraulicznych, znaleźć tam można także pręty czy wyroby na indywidualne zlecenie. W ten sposób można skorzystać z korzystniejszych cen, a także zaoszczędzić na transporcie. Dostęp do różnych form płatności oraz opcji dostawy, nawet w przypadku specjalistycznej branży, robi duże wrażenie.
