Wyniki finansowe Neuca w 2022 r. oraz list do akcjonariuszy

Podstawowe wyniki finansowe Grupy Neuca:

Szanowni Państwo,

Po raz kolejny podsumowanie roku obejmuje nieprzewidywane i niespotykane dotychczas wydarzenia. Wzrosła zarówno skala problemów, jak i zasięg ich oddziaływania. NEU (NEUCA) po raz kolejny daje odpór wszystkim przeciwnościom i wbrew trendom gospodarczym nadal dynamicznie się rozwija.

Napaść Rosji na Ukrainę i kryzys ekonomiczny wieloaspektowo uderzyły w światową gospodarkę. Trudno zdecydować, które z ubiegłorocznych wyzwań było tym największym, zwłaszcza że oddziałują one na rynek synergicznie.

Początek roku przebiegał pod znakiem problemów logistycznych spowodowanych pandemią w Azji. Dla branży medycznej zakłócenia w produkcji substancji czynnych i łańcuchach dostaw są bardzo dotkliwe. Kryzys energetyczny i szacowany na 230% wzrost cen energii skokowo podniósł ceny produktów i koszty transportu. Ponadto sankcje gospodarcze spowodowały poważne zawirowania na rynkach finansowych. Rekordowa w XXI wieku inflacja to dodatkowy efekt wszystkich wymienionych wcześniej przyczyn.

Skutkiem dla rynku zdrowia były gwałtownie rosnące koszty prowadzenia działalności. Istotne jest, że o ile w innych branżach producenci mogą samodzielnie podnosić ceny, to na regulowanym rynku produktów refundowanych takiej możliwości nie ma. Kołem ratunkowym dla branży miała być ustawa refundacyjna, której nowelizacja zakłada m.in. wzrost urzędowej marży hurtowej na leki refundowane wobec urzędowej ceny zbytu o 1 pkt. proc. (z 5% na 6%). Wzrost kosztów operacyjnych (paliw, energii, wynagrodzeń itd.) negatywnie wpływa na rentowność hurtowni farmaceutycznych i aptek. Nowelizacja, mimo że nadal procedowana, pozostaje obietnicą, ponieważ nie została jeszcze skierowana pod obrady Sejmu. Brak tej decyzji może spowodować poważne problemy, szczególnie dla wielu mniejszych i średnich hurtowni. Dla nich już dzisiaj dystrybucja leków refundowanych jest nierentowna. Wszyscy uczestnicy rynku oczekują decyzji o podniesieniu marży, ponieważ jest to główny czynnik stabilizujący dystrybucję leków do pacjentów.

Ograniczona podaż leków

Narastającym problemem są braki leków w Europie całkowicie uzależnionej od producentów azjatyckich. Zjawisko zostało dostrzeżone już w pandemii, a Parlament Europejski zobowiązał Komisję Europejską do wprowadzenia mechanizmów zapewniających konkurencyjność substancji wyprodukowanych w UE wobec tańszych azjatyckich. Polski przemysł farmaceutyczny jest w pierwszej trójce najbardziej innowacyjnych branż w Polsce i, co ważne, wciąż działa lokalnie, dlatego Polska jest w odrobinę lepszej sytuacji niż jej sąsiedzi. Na zauważalną zmianę poczekamy jednak lata. Na razie system ochrony zdrowia boryka się z brakami, a NEUCA z problemem reglamentacji leków o ograniczonej dostępności. Niedobory w większym stopniu wpływają na sposób konkurowania naszych klientów na rynku niż na skalę biznesu Grupy, a głównym ryzykiem jest nierównomierna redystrybucja deficytów do aptek, z przewagą kanału sieciowego. NEUCA dzięki najszerszemu dostępowi do rynku gwarantuje proporcjonalną dystrybucję leków deficytowych do wszystkich aptek w Polsce i za ich pośrednictwem do pacjentów.

Zmiany legislacyjne

Miniony rok przyniósł aptekom liczne zmiany legislacyjne. Wejście w życie ustawy o zawodzie farmaceuty umożliwiło efektywniejsze wykorzystanie potencjału zawodowego tej grupy zawodowej i otworzyło możliwości wprowadzenia dodatkowych usług na rzecz pacjentów. Uruchomienie punktów w aptekach przyczyniło się do znacznego wzrostu liczby szczepień przeciw COVID-19. Farmaceuci mogą także szczepić przeciw grypie, a być może wkrótce uda się wprowadzić do aptek szczepienia przeciw kolejnym chorobom. Niedawno zakończył się prowadzony w ubiegłym roku pilotaż przeglądów lekowych. Potwierdził on zapotrzebowanie pacjentów na tę usługę i systemowe korzyści, jakie przyniesie jej wprowadzenie. Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Zdrowia pełne wdrożenie przeglądów może nastąpić nawet w tym roku. Wprowadzone i zapowiadane zmiany nie poprawiają jednak bieżącej trudnej sytuacji aptek. Kondycję finansową pogarszają inflacja i rosnące koszty energii, a kolejne obawy budzą projekty takie jak roczna opłata 0,02 proc. obrotu związana z potencjalną nowelizacją ustawy Prawo farmaceutyczne czy zakup kosztownego sprzętu monitorującego temperaturę i wilgotność.

Rynek apteczny

Sprzedaż leków w 2022 roku wzrosła ilościowo o 6,6%, podczas gdy ubiegłoroczna dynamika wynosiła tylko 1,9% (2021 r. vs 2020 r.). Główną część tegorocznego wzrostu stanowią leki Rx. Warto zwrócić uwagę, że ceny leków refundowanych nie rosną zgodnie z inflacją, w związku z czym łączny wzrost cen leków we wszystkich segmentach jest niższy niż wzrost poziomu inflacji. Wartość całego rynku wzrosła o 13,5% do 44 mld zł, a średnia cena opakowania o 6,2% przy wzroście liczby pacjentów o 10,4%.[1] W pierwszej połowie roku głównym czynnikiem wzrostu całego rynku był rosnący wolumen. Jednak z każdym miesiącem i kwartałem 2022 roku na znaczeniu we wzroście rynku detalicznego zyskiwał czynnik inflacyjny. I tak w IV kwartale ponad 40-procentowy wzrost (z 4,9% na 11,6% rok do roku) wynikał z wyższych cen farmaceutyków[2]. Jak widać, rynek apteczny nadal się rozwija, choć dobre wyniki sprzedażowe są w znacznym stopniu konsumowane przez inflację i wzrost kosztów.

Grupa w reakcji na kryzys

Szacowane w 2021 roku koszty nie zakładały ich wzrostu w obserwowanej w 2022 roku skali i dopiero sierpniowa prognoza weryfikowała planowane koszty NEUCA na drugą połowę roku. Jednak reakcja całej Grupy na kryzysowy wstrząs była adekwatna do sytuacji. To zasługa nie tylko elastyczności naszej strategii i postępującej dywersyfikacji, ale także dyscypliny kosztowej i zaangażowania naszego zespołu. W październiku 2022 roku odnotowaliśmy najwyższy w historii (i znacząco wyższy niż rynkowy) poziom zaangażowania pracowników na poziomie 63%. Jedną z kluczowych składowych wskaźnika stanowi satysfakcja z poziomu wynagradzania i doceniania (55%, tj. +7 pp. rok do roku i +20 pp. do średniego poziomu w Polsce za I półrocze 2022 roku). W 2023 roku Grupa zakłada kolejne zwiększenie funduszu płac - o 45 mln zł wobec minionego roku. NEUCA kontynuuje działania, które sukcesywnie przyczyniają się do wzrostu kluczowych wskaźników. Zaktualizowaliśmy siatki płac dla poszczególnych obszarów w oparciu o wartościowanie stanowisk oraz praktyki rynkowe w poszczególnych rodzinach zawodów. W adekwatny sposób porównujemy nasze stanowiska z rynkiem z uwzględnieniem złożoności organizacji. Po raz kolejny udowodniliśmy, że potrafimy bardzo dobrze reagować na niespodziewane zdarzenia. Doskonałym przykładem jest listopadowy i grudniowy 20-procentowy wzrost obrotów w logistyce, jakiego nikt nie przewidywał i nie planował jeszcze kilka tygodni wcześniej. Potrafiliśmy bardzo szybko dostosować się do nowej sytuacji i daliśmy sobie świetnie radę. Dzięki takim sytuacjom i naszej mobilizacji po raz kolejny trudny rok okazał się dobrym rokiem pod względem przychodu i marży brutto na sprzedaży. Przychód Grupy wzrósł o blisko 14% rok do roku, a zysk brutto na sprzedaży o 22% (przy wzroście marży brutto o 0,7 pp. do 11,1%). To spektakularne wyniki, z których jesteśmy dumni, i fakt, że ta nadwyżka została znacząco skonsumowana przez wzrost zewnętrznych kosztów, naszego zadowolenia nie może umniejszać.

Zerknijmy na wydarzenia w kluczowych obszarach naszej działalności.

Obszar Hurtu

Fundamentem strategii Grupy NEUCA jest niekonkurowanie z jej klientami aptecznymi, czyli nieposiadanie własnych aptek. Przyszłość opieramy na wsparciu naszych klientów strategicznych, czyli segmentu aptek niezależnych, i na partnerskiej współpracy z aptekami sieciowymi.

W ujęciu 12 miesięcy 2022 roku wartość rynku hurtowego wyniosła 38,5 mld zł i wzrosła wobec analogicznego okresu 2021 roku o blisko 14%. W samym IV kwartale 2022 roku dynamika wartości rynku hurtowego wyniosła niemal 10% (w tym ponad 20% w grudniu).[3] Było to związane z kolejną falą zwiększonych sezonowych zachorowań na choroby wirusowe.

Segment aptek niezależnych systematycznie traci udziały w całym rynku dystrybucji leków, jednak dynamika spadku po wejściu w życie nowelizacji ustawy Prawo farmaceutyczne zwanej „Apteką dla Aptekarza” znacząco się zmniejszyła. Równocześnie segment ten jest istotnym beneficjentem dynamiki całego rynku, a jego nominalny wzrost wyniósł w 2022 roku blisko 10%. Jednocześnie rosną udziały Grupy w segmencie aptek niezależnych, osiągając na koniec roku historycznie najwyższe poziomy. W IV kwartale 2022 roku udziały rynkowe wzrosły do poziomu 31,6%[4], a w segmencie aptek niezależnych do 38,4%, co stanowi najwyższy wynik w historii Grupy. W grudniu udziały te wyniosły 39,2%[5].

Grupa zachowuje niezmiennie pozycję lidera w rankingu satysfakcji klienta opracowywanym przez Monitor Apteczny. NEUCA od kilku lat prowadzi w rankingu satysfakcji we wszystkich kategoriach, dystansując największe i wygrywając ze średnimi i małymi hurtowniami na rynku. Ponadto NEUCA uzyskuje przez cały rok najwyższe odczyty wskaźnika Net Promoter Score, systematycznie podnosząc swoje notowania. W IV kwartale 2022 roku wskaźnik ten wyniósł 70 pkt, był to wynik lepszy od tego sprzed roku o 2 pkt.

Rosnące zaufanie do spółki wpływa na sukces programów partnerskich. Liczba uczestników wszystkich programów partnerskich: IPRA, Partner/Świat Zdrowia stale się zwiększa. Na koniec 2022 roku notowaliśmy odpowiednio 2250 i 1708 uczestników ww. programów. Różnorodność oferty w programach daje nam możliwość dostosowania się do zróżnicowanych potrzeb aptek niezależnych. Po wprowadzeniu marki produktów Świat Zdrowia i nowej identyfikacji wizualnej aptek przyszedł czas na zmianę nazwy programu Partner+ na Świat Zdrowia. W ten sposób apteki dołączyły do na nowo zdefiniowanej marki pacjenckiej. W to podejście ściśle wpisują się zarówno działania związane z rozwojem opieki farmaceutycznej w aptekach, jak i wsparcie dla poprawy współpracy środowisk farmaceutów i lekarzy. Przykładem może być konferencja Aptekarskiej Szkoły Zarządzania poświęcona zintegrowanej opiece nad pacjentem diabetologicznym i kardiologicznym.

Zgodnie z analizami Grupy w 2023 roku rynek hurtu wzrośnie o 6-10%. Decydujące znaczenie, podobnie jak w całym 2022 roku, będzie mieć czynnik inflacyjny, który może ograniczać ilościowe wzrosty sprzedaży.

Obszar Pacjenta

Obszar Pacjenta Grupy NEUCA konsekwentnie realizuje przyjętą strategię, dynamicznie się rozwijając, budując wyróżniający się na rynku model opieki nad pacjentem oraz integrując w ramach jednego podmiotu medycznego.

Przez ostatnie lata rozwój w Obszarze Pacjenta opierał się na prowadzeniu i zwiększaniu intensywności wielu komplementarnych biznesów, projektów oraz eksperymentów z wykorzystaniem dostępnych narzędzi, aby w pewnym momencie połączyć je w ramach jednego, kompleksowego gracza na rynku prywatnej opieki medycznej. Naszą wizją jest zbudowanie zintegrowanej opieki medycznej w wyniku połączenia kompetencji dystrybutora produktów zdrowotnych i operatora medycznego.

Głównymi założeniami są:

• kompleksowa oferta w zakresie opieki zdrowotnej obejmująca profilaktykę, diagnostykę, leczenie oraz usługi komplementarne,
• całościowe zarządzanie ofertą zdrowotną (ubezpieczenia, abonamenty, medycyna pracy, programy profilaktyczne, programy lekowe),
• zintegrowana sprzedaż dopasowująca formę i kształt produktu do potrzeb klienta,
• całościowe zarządzanie wiedzą i doświadczeniem pacjenta,
• szeroka sieć medyczna (fizyczna i zdalna, własna i współpracująca) zapewniająca pełen zakres usług, zintegrowana informatycznie, z wdrożonymi mechanizmami kontroli kosztów medycznych i jakości obsługi,
• spójne standardy medyczne,
• jedna marka w obszarze opieki zdrowotnej,
• jednolite narzędzia IT,
• dostępność usług zdrowotnych dzięki szerokiej sieci medycznej (fizyczna i zdalna, własna i współpracująca) zintegrowanej informatycznie, z wdrożonymi mechanizmami kontroli kosztów medycznych i jakości obsługi.

Kamieniem milowym był wybór marki. Podjęliśmy decyzję o stworzeniu marki parasolowej Świat Zdrowia, która obejmie operatora medycznego, placówki medyczne, centra diagnostyki obrazowej, narzędzia cyfrowe na portalu pacjenta oraz inne nasze działania skierowane do pacjenta.

Dbając o interesy inwestorów, dostosowujemy poziom inwestycji do realnych potrzeb rynkowych. Kluczowymi elementami przyjętego planu transformacji i dalszego rozwoju Obszaru Pacjenta są integracja i ujednolicanie narzędzi IT oraz efektywne wykorzystanie zasobów. Obecnie jesteśmy po migracji obsługi do jednego narzędzia i realizacji telekonsultacji przez jeden połączony zespół medyczny.

Obszar Badań Klinicznych

NEUCA konsekwentnie realizuje długoterminową strategię rozwoju Obszaru Badań Klinicznych. Łączy ona trzy zasadnicze elementy ważne w rozwoju tego segmentu:

• umacnianie pozycji oraz skali ośrodków badań klinicznych, co poszerza dostęp i możliwości dotarcia do pacjentów,
• rozwój kompetencji zarządzania i doradztwa w organizacji projektów klinicznych, co stabilizuje pozycję u partnerów biznesowych,
• zarządzanie danymi i technologią, które łączą w całość proces od pacjenta po końcowe wyniki badania klinicznego.

Dzięki unikatowej strukturze, w której Grupa posiada wiedzę z zakresu prowadzenia badania klinicznego na poziomie ośrodka/ lekarza, zarządzania projektami klinicznymi w ramach CRO oraz kompleksową analizą danych, jesteśmy w stanie zostać globalnym liderem transformacji cyfrowej sektora badań klinicznych.

Pod kątem geografii naszych działań skupiamy się na łączeniu Europy z USA i Indiami. Prowadzimy również projekty w regionie APAC na podstawie zawartych umów partnerskich.

Jesteśmy elastyczni. Tworzymy dedykowane ośrodki badań klinicznych, np. w Polsce czy w Niemczech. Realizujemy też różnego rodzaju modele hybrydowe (partnerstwo z podmiotami publicznymi). Udało nam się stworzyć również zdalne/wirtualne ośrodki z dużym zaangażowaniem telemedycyny i technologii w procesie opieki nad pacjentem. Inwestycja w amerykańską spółkę OncoBay czy przejęcie udziałów w spółce Agati są dobrymi przykładami tworzenia synergii. W większości przypadków realizujemy celowane inwestycje z partnerami, z którymi mamy już dłuższe doświadczenie w prowadzeniu wspólnych projektów.

Synoptis Pharma

Synoptis Pharma plasuje się w pierwszej dwudziestce firm farmaceutycznych pod względem liczby sprzedanych w 2022 roku opakowań. To szczególnie cieszy z uwagi na fakt, iż zdecydowaną większość portfolio spółki tworzą produkty non-Rx. Ponadto rozwija się najszybciej - w tempie trzykrotnie przewyższającym dynamikę rynkową. Pod względem ilości sprzedaży Synoptis zajmuje drugą pozycję w segmencie suplementów diety i środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, czwartą w segmencie wyrobów medycznych, ósmą w segmencie kosmetyków i siedemnastą w segmencie leków OTC.6 Dynamika marki nie zwalnia, o czym świadczą kolejne wnioski rejestracyjne i kolejne wdrożenia. Trwają prace nad rozwojem stworzonej dla aptek Świat Zdrowia marki produktów pod tą samą nazwą. Obejmuje ona już 87 produktów. Rozwój marki Synoptis bardzo dobrze odzwierciedla jej niedawno sformułowana misja: Zapewniamy pacjentom powszechny dostęp do wartościowych produktów tworzonych z udziałem farmaceutów.

Wyniki finansowe Grupy

Działając w wymagającym otoczeniu rynkowym, NEUCA w 2022 roku osiągnęła pozytywne wyniki sprzedażowe i finansowe. Przychody Grupy w tym okresie wyniosły 11,2 mld zł przy zysku netto w wysokości 147,6 mln zł, tj. zbliżonym do rezultatów z lat 2020-2021. W III i IV kwartale roku zgodnie z oczekiwaniami odnotowaliśmy istotny wzrost kosztów operacyjnych i finansowych, mających wpływ na osiągane wyniki.

Wyzwania 2023 roku

W 2023 roku nadal będziemy pod dużą presją wzrostu kosztów, głównie w obszarze wynagrodzeń, nośników energii, kosztów obsługi zadłużenia i ryzyka kursowego. Między innymi w związku z tym planujemy niższe niż w ostatnich latach nakłady inwestycyjne. Skupimy się głównie na inwestycjach odtworzeniowych, których poziom będzie zbliżony do ubiegłorocznego. Inwestorzy NEUCA mogą być zadowoleni. Będziemy kontynuować dotychczasową politykę redystrybucji zysków do akcjonariuszy. Nasza polityka dywidendowa, zakładająca wzrost dywidendy na akcje o 10- 15% rocznie, nie zmieniła się i zamierzamy ją utrzymać. W latach 2005-2022 wypłaciliśmy przeszło 400 mln zł dywidend. Za 2022 rok rekomendujemy wypłatę dywidendy w wysokości 13 zł na akcję, tj. ponad 13% więcej niż rok wcześniej.

Realizujemy też regularnie skup akcji własnych, którego celem jest równoważenie efektu rozwodnienia kapitału emitowanego na potrzeby programu motywacyjnego dla menedżerów. Nabyte w ramach skupu akcje są umarzane, a kapitał zakładowy obniżany. Suma wydatków na buy back w latach 2012­2022 wyniosła niemal 350 mln zł.

Rok 2023 będzie trudny. Żaden z zeszłorocznych problemów nie zniknie. Jednak udowodniliśmy, że potrafimy sprostać praktycznie każdemu wyzwaniu. Stoimy mocno i pewnie na gruncie naszej strategii, która wielokrotnie udowodniła swoją skuteczność. Rozwijamy się, dywersyfikując ryzyka i poszerzając jako Grupa spektrum naszych działań. Jesteśmy efektywni i skuteczni. Na trudnym rynku i w ciężkich czasach nasze działania i nasze wyniki będą jeszcze bardziej się wyróżniać. I mówię o tym z pewnością popartą wieloletnim doświadczeniem oraz doskonałymi wynikami operacyjnymi uzyskanymi w minionym roku.

[1] PEX PharmaSequence

[2] Pharmascope (IQVIA) - opracowanie własne ODOKA

[3] IQVIA, dane Sell-In

[4] IQVIA, dane Sell-In

[5] Obliczenia własne spółki na bazie miesięcznych danych IQVIA Pharmascope (dane Sell-out) oraz bazy IQVIA OneKey (informacje o aptekach)

[6] IQVIA, dane Sell-In